HETZELVE ANDERS'; KOUDEKERKE
119
H. Vogel-Wessels Boer
laten, maar schreef in haar testament abusievelijk
'de gemeente'.
Met de bouw van de uit nieuwe Zeeuwse
moppen opgetrokken kerkhofmuur is een cul
tuurhistorisch element terug gekeerd op het
dorpsplein. Een kerkhofmuur diende vroeger al
lereerst om de grens tussen gewijde en onge
wijde grond te markeren. Daarnaast diende hij te
voorkomen dat varkens, geiten en andere dieren
op het kerkhof kwamen. Het gebeurde namelijk
nog wel eens dat deze beesten graven omwoel
den. Bij de toegangshekken in de kerkhofmuren
werden daarom veelal roosters aangebracht.
Reeds in de vijftiende eeuw stond er een muur
rond het kerkhof. Dit valt af te leiden uit een in
1503 gevoerd proces tegen een inwoner van
Koudekerke wiens varkens op het kerkhof had
den rondgescharreld. Diens verweer luidde dat
hij naast het kerkhof woonde en 't selve kerck-
hoff onbeheymt was ende die muren omrne ge
vallen waren'. Waarschijnlijk is de muur nadien
hersteld. In ieder geval klaagden predikant en
ouderlingen in 1615 over de slechte toestand van
de kerkhofmuur en wilden hem graag hersteld
hebben. Een jaar voordien hadden de Gecommit
teerde Raden van Zeeland namelijk toestemming
verleend om de kerk van Koudekerke te vervan
gen door een nieuw gebouw. De oude parochie
kerk, gebouwd in de veertiende en vijftiende
De burgemeester van de gemeente Valkenisse, de
heer drs. W.J. Plomp, legde op 23 december 1991
de laatste steen van de nieuwe kerkhofmuur rond
de kerk te Koudekerke. Met de voltooiing van
deze omheining was de eerste fase van een her
inrichtingsplan van het dorpsplein, één van de
grootste van Walcheren, afgerond. Directe aanlei
ding tot dit plan was de voorgenomen sloop van
twee beeldbepalende pandjes aan het plein in
1985. De gemeente liet de architect ir. D.W. van
Duwerkerk uit Vlissingen een totaalplan voor het
plein opstellen. Uitgangspunt was dat het plein
zowel voor de eigen bevolking als voor de toeris
ten weer aantrekkelijk moest worden. Verschei
dene inwoners van Koudekerke hadden echter
bezwaren tegen dit plan. Men vreesde onder
meer dat door de afname van parkeergelegen
heid de middenstand zou worden geconfronteerd
met inkomstenderving en dat door de geplande
lerkmuur en leibomen het zicht op de kerk zou
verminderen. Na overleg kwam men tot een
compromis. Er werd onder andere besloten de
kerkhofmuur lager te maken dan in het plan
stond aangegeven.
De bouw van de kerkhofmuur kon betaald
worden uit de erfenis die de weduwe Aarnoutse-
Pouwer aan de burgerlijke gemeente had nage
laten. Zij had de intentie gehad het geld
(f 100.000,aan de kerkelijke gemeente na te
Afb. 1: Gezicht op de
Zerk met de stenen kerk
hofmuur vanuit het
noordoosten. Kopergra
vure, z.n., z.j. (achttiende
eeuw). Rijksarchief in
Zeeland, Historisch-topo-
grafische Atlas Zelandia
Illustrata, II 147.