136
DE GLASFABRIEK TE VEERh
Pt'.NSION
jMfel
meenteraad om uit het gemeentelijk kunstbezit
de beker van Maximiliaan te verkopen werden
door de Kroon vernietigd.
De redding kwam uit een onverwachte hoek.
Juist om de - volgens Van der Horst niet be
staande - schilderachtigheid bezochten kunste
naars het stadje aan het Veerse Gat. In hun kiel
zog kwamen de toeristen. Van hun aanwezigheid
vindt men bewijzen in de bezoekersregisters van
het stadhuis. Over de periode 1892-1897 bevatten
deze de namen van tientallen zich als kunstschil
ders kwalificerende personen uit Nederland, Bel
gië, Frankrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten'. In het merendeel der gevallen waren dit
passanten die slechts korte tijd in Veere logeer
den. De aantrekkingskracht van het stadje aan
het Veerse Gat werd zo groot, dat in het begin
van de twintigste eeuw werd beweerd, dat 'er
maar twee oorden op de wereld zijn, waar de
moderne kunstenaar tieren kan, Parijs, de stad
van de mondaine vergetelheid, en Veere, de stad
waar de moderne mensch in de geluidlooze bui-
tenspheer de stormen kan beluisteren van zijn
verborgen gemoedsleven'5.
Eén van de eerste kunstenaars die zich voor
langere tijd in Veere vestigden, was de Duitser
Franz Melchers, die van 1894 tot 1896 als inwo
ner van Veere stond ingeschreven. De 'geluid
looze buitenspheer' heeft hem zeker geïnspi
reerd. Zijn plan tot exploitatie van een glasfabriek
in Veere paste goed in het economisch stimule
ringsbeleid van de gemeente en sloeg bij de be
volking meteen aan.
De oprichting van een glasatelier door Franz Mel-
cher$
Francois Joseph Adolphe Marie Melchers (Mun-
Afb. 2: De Campveerse
toren omstreeks 1895. Tot
1899 was Leenden de
Nood uitbater van dit
door kunstenaars druk
bezochte hotel/pension.
Collectie Gemeentearchief
Veere.
ster, 16 april 1868) en zijn vrouw Lidonie Dom-
martin (Spa, 3 Februari 1868.) bewoonden vanaf
januari 1894 een huis aan de Markt, het tegen
woordige huis 'De Goutsblomme' aan Markt 22.
Deze in Duitsland geboren en in België opge
leide kunstenaar was een leerling en goede be
kende van Jan Toorop.
Melchers zat niet stil; in mei 1894 diende hij bij
het gemeentebestuur van Veere een aanvraag in
om achterin de tuin van zijn huis een oven tot
het kleuren van glas te bouwen. Een constructie
tekening volgde kort daarna7. Maar hij had gro
tere plannen. Blijkens een in juni door B W
ontvangen verzoek werden die plannen onder
steund door 37 neringdoenden, die 'het wensche-
lijk achten dacl [sic] de Raad de genoemde grond
in koop afstaat. Voor de geboden sommen, dat
de gemeente thans in kwijnende staat is, en bij
elke poging die ondernomen word [sic] om hai
totale onderhang [sic] te voorkomen alles aan
wenden om zulks te beletten, dat ieder daarbij
belang heeft, dat ieder als het ware zucht naar
verdiensten en werk; ja zelfs dan winter met een
kloppend hart nadert: dat addressanten niet ai-
leen wijzen op het gunstige van een fabriek, als
bron van bestaan maar ook op al de omstandig
heden nu en later daaruit voortvloeiende (men
denke hier slechts aan de stoomhoutzagerij van
de heer Alberts en de boterfabriek)'8.
Een maand later verkreeg Melchers toestem
ming om 56 m2 gemeentegrond aan de Rijken-
dijk, aansluitend aan de noordzijde van zijn tuin,
voor het bouwen van een oven tot het bakken
van kleuren in glas aan te kopen. Bovendien
werd hij door de gemeente in de gelegenheid gr -
steld, het gedeelte gemeentegrond groot 5000 nr
- het tegenwoordige Oranjeplein - in pacht bij F.
Castel jr. bij het eindigen van de pachttermijn op
