DR. JOOS VERSCHUERE REYNVAAN, 'FRERE A TALENT'
147
Albert Clement
Op vrijdag 16 oktober 1992 zal de Vlissingse vrijmetselaarsloge 'L'Astre de l'Orient' een begin maken
met de viering van het feit, dat zij tweehonderd jaar geleden door zeventien in die stad wonende vrij
metselaren werd opgericht. In het kader van een expositie en een concert te Vlissingen zal hierbij onder
meer aandacht worden geschonken aan Joos Verschuere Reynvaan in zijn hoedanigheid van muziek
geleerde en componist. Deze markante persoonlijkheid was namelijk lid van de Vlissingse vrijmetse
laarsloge. Wanneer men zich van zijn bijzondere verdienste op het gebied van de muziek en de geringe
bekendheid daarvan in Zeeland rekeningschap geeftlijkt het jubileum een goede aanleiding om in
Zeeland enige aandacht aan deze Zeeuwse magistraat, musicus en metselaar te schenken.
De Zeeuw Joos[t] Verschuere Reynvaan (Middel
burg 1739 - Vlissingen 1809) lijkt te behoren tot
de profeten die in eigen land weinig worden
geëerd. In de Zeeuwse Encyclopedie is een arti
kel over hem opvallend afwezig, en onder velen
is zijn culturele belang nauwelijks bekend'. In
zijn eigen tijd wist men de kwaliteiten van deze
rechtsgeleerde echter wel te waarderen.
Levensloop
Verschuere Reynvaan werd op 11 september 1739
te Middelburg geboren als zoon van Joos[t] Ver
schuere Reynvaan en Apollonia Catharina van
Pantegem2. Onder de leden van het geslacht
Reynvaan bevonden zich predikanten en welge
stelde burgers. De achttiende-eeuwse familie
kende een eigen wapen, met als helmteken de
reine vaan (drie takjes), dat ook op de titelpagina
van Reynvaans CL Psalmen voorkomt! Net als
zijn vader en enkele van zijn broers voerde Joos
ook de familienaam van zijn grootmoeder, Maria
Verschuere4. Het huis waar hij zijn jeugd door
bracht - vermoedelijk tevens zijn geboortehuis -
bestaat nog: het is het pand 'Niet altijd Somer'
aan de Nieuwstraat 27. Enkele huizen daar van
daan had vroeger een leidende figuur uit het
Zeeuwse muziekleven gewoond: Pieter Bustijn
(t 1729). Diens zoon Pieter Bustijn jr. woonde er
vervolgens tot zijn dood in 1756! De families
Bustijn en Reynvaan moeten elkaar dus persoon
lek hebben gekend.
De jonge Verschuere Reynvaan promoveerde
in 1765 te Harderwijk tot doctor in de rechten op
een dissertatie met de titel De privilegiis studio-
sorum nee non scientiarum doctorum (Hardero-
;ci 1765). Naar huidige maatstaven is de omvang
van deze studie zeer bescheiden, maar voor de
tijd van Reynvaan niet ongebruikelijk: het werk
telt nog geen veertien bladzijden tekst en een
bladzijde met Annexd'.
Tijdens zijn jeugd had Verschuere Reynvaan
ook muzikaal onderricht ontvangen. Een van zijn
leermeesters was de destijds bekende Middel
burgse violist/cellist I. Gerzony, waarover Zee-
lands Chronyk-Almanach ons de volgende infor
matie geeft: 'Omstreeks van de Jaaren 1750 tot
1753, kweekte den toenmaaligen Kappel Meester
Graff met behulp van den als toen niet min be-
kwaamen en ervaaren, Musicus Gerzonyde Lust
tot de Muzyk alhier niet weinig aan'! Zijn andere
leraar was Benjamin Bouchart (f 1763), opvolger
van Pieter Bustijn en voorganger van Willem
Lootens als organist/klokkenist van de Nieuwe
Kerk en de Lange Jan te Middelburg". Daarnaast
moet Reynvaan vele composities en theoretische
geschriften van tal van musici, waaronder Johann
Sebastian Bach (1685-1750) en Johann Mattheson
(1681-1764), hebben bestudeerd.
Afb. 1: Familiewapen van Reynvaan in de achttiende eeuw.
Tussen 1765 en 1769 was hem de opvoeding
van de zonen van Van Citters toevertrouwd. Ver
moedelijk in 1769 huwde Joos zijn volle nicht
Maria Johanna Reynvaan (1749-1784); uit dit hu-