152
JOOS VERSCHUERE REYNVAAN
Naast zijn mafonnieke en andere genoemde ge
schriften bezorgde Verschuere Reynvaan nog een
uitgave van Carolus Tuynmans Nagelaten Mengel
stoffen (Vlissingen 1781),
Met Joos Verschuere Reynvaan beschikken we
over een veelzijdige figuur uit het Zeeuwse muzi
kale verleden. Ofschoon hierboven slechts enkele
facetten van deze organist/klokkenist van de St.
Jacobskerk te Vlissingen, orgeladviseur bij ver
schillende restauraties, privé-muziekdocent, ka
pelmeester van L'Astre de l'Orient, auteur van
composities, gezangen en last but not least -
geschriften konden worden aangestipt, moge dui
delijk zijn geworden, dat zijn naam onder Zeeu
wen bekendheid verdient. De jubileumviering
van de Vlissingse loge kan hiertoe stellig bijdra
gen.
'Voor het verstrekken van kopieën en het ter beschikking
stellen van oude drukken voor studie ben ik dank ver
schuldigd aan drs. W.H.J. Dekker (Toonkunst-Bibliotheek,
Amsterdam), drs. E.P. Kwaadgras (bibliothecaris van de
Orde der Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Neder
landen, 's-Gravenhage), de Stadsbibliotheek Deventer, drs.
J.H. Kluiver. Middelburg, dhr. J.C. Lagendijk (redenaar/ar
chivaris van de loge L'Astre de l'Orient, Vlissingen) en de
heren dr. P.J. Schoonheim en drs. A. Wiggers (Zeeuwse
Bibliotheek, Middelburg).
Noten
1. Opmerkelijk genoeg vindt men in het register van de
Encyclopedie van Zeeland III, 534, wel een opgave van ge
schriften van zijn hand (nrs. 8840-8845), zij het dat deze
onvolledig is: zo ontbreekt het beste paard van stal.
2. In de Algemene Muziek-Encyclopedie, band 8 (Haar-
lem/Bussum 1983), is een kort artikel aan hem gewijd,
waarin als zijn geboortejaar abusievelijk 1743 wordt ge
noemd. (Ook andere jaartallen in het artikel zijn onjuist.)
Wellicht zijn deze gegevens zonder verificatie overgeno
men uit het tijdschrift Caecilia 4 (1848), 167. Nadere littera
tuurverwijzingen: A. Clement, 'Drie Zeeuwse componisten
van psalmzettingen'. Zeeuws Tijdschrift 40 (1990) 170-178
en H.F. Reynvaan, Niet altijd Sotner. Geschiedenis van het
geslacht Reynvaan (Assen 1975), 38.
3. Voor meer gegevens over het familiewapen, zie Reyn
vaan 1975, 14-16. De titelpagina van de genoemde Psal
men is afgebeeld in P. Scherft, Een speurtocht door Zeeuws
muziekverleden [Werken uitgegeven door het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, deel 2] (Mid
delburg 1984), 15.
4. Vgl. Reynvaan 1975. 111 en 113-117.
5. Zie Exempla Musica Zelandica I [Pien'e Bustyn, IX Suit-
tes pour le Clavessin], uitgegeven door het KZGW, Intro
ductionVIII.
6. Het door mij geraadpleegde exemplaar bevindt zich in
de Stads- of Athenaeumbibliotheek te Deventer (signatuur
68 E 2).
7. Op. cit.. band 10 (Middelburg 1786), 1040. De uit Duits
land afkomstige Christian Ernst Graf werd later aan het k(
ninklijk Hof in Den Haag werkzaam. Hij dirigeerde er toen
de Mozarts hun bezoek aan het hof brachten. Het ligt in
de bedoeling, werk van deze (niet alleen in Zeeland) sterk
ondergewaardeerde musicus in de muziekreeks van het
Zeeuws Genootschap op te nemen.
8. Vgl. Clement 1990, 172.
9. Uitvoerige genealogische gegevens vindt men in Reyn
vaan 1975.
10. Het werk schijnt in manuscript wel te zijn voltooid; het
achterwege blijven van een volledige uitgave moet samen
hangen met de Franse Revolutie en vermoedelijk de hoge
drukkosten.
11. Zo vormde de verhandeling onder meer een bron voor
moderne standaardwerken over campanologie en clave -
cimbelbouw. Vgl. Clement 1990, noot 26.
12. Vgl. W.W. Mijnhardt, Tol Heil van 't Menschdom. Cultu
rele genootschappen in Nederland. 1750-1815 (Amsterdam
1988), 188.
13- Collectie Schorer II, RAZ, inv.-nr. 1019, papieren Rader-
macher. Zie Mijnhardt 1988, 201.
14. Ik noem enkele bekende namen als voorbeelden van
vrijmetselaars uit de achttiende eeuw en uit later tijd
(schrijvers, staatslieden, geleerden en musici): Goethe, Les
sing, Kleist, Klopstock, Wieland, Kipling en Swift; Chur
chill, Franklin D. en Theodore Roosevelt (hun binding met
Zeeland mag als bekend worden verondersteld), Drees:
Montesquieu, Voltaire; Th. Arne, W. Boyce. Rameau, L.-N.
Clérambault, Frederik de Grote (staatsman èn musicus), J.
Haydn, Meyerbeer, Liszt, Sibelius, Pijper, Armstrong, Bern
stein.
15. Vgl. Mijnhardt 1983, biz. 224-225.
16. Zie Joachim Hurwitz, 'Franz Xaver Wolfgang Mozar
Freemason', in Mitteilungen cler Internationalen Stiftung
Mozarteum 26 (1988) 99-104. Een omgewerkte Neder
landse versie van dit artikel verscheen in Thoth. TijdschriJ!
voor vrijmetselaren 42 (1990), 141-146.
17. Zie hiervoor het gedenkboek van de hand van J.C. La
gendijk, Vrijmetselarij in Zeeland, dat op 16 oktober 1992
zal verschijnen.
18. Zie Reynvaan 1975, 121. Ten onrechte stelt Mijnhardt in
zijn genoemde studie op blz. 240, dat het achttiende
eeuwse Middelburg alleen de loges Le Philantrope en La
Compagnie Durable kende, zij het, dat Les Coeurs Choisis
als (vroege) Schotse loge van een andere aard was. De op
richter was een bekende figuur in maqonnieke kringen: A.
van Doorn Geene (vgl. noot 19)-
19- Niet door veertien vrijmetselaren, waaronder 'Van Do,
Geene', zoals de Zeeuwse Encyclopedie ten onrechte ver
meldt (lemma 'vrijmetselaars'), maar door zeventien, waar
onder Van Doorn Geene; ook niet in 1793. zoals Mijnhardt
1988 ten onrechte schrijft (blz. 249). Wellicht heeft Mijn
hardt zich door de jaartelling van het door hem genoemd,
geschrift, Gedachtenviering van het 75-jarig bestaan der
loge lAstre de TOriënt. uitgegeven in 5868, laten misleiden
Door dit jaartal kan de indruk ontstaan dat de loge in 179:':
(5868 - 75 - 4000 1793) is gesticht. Het maqonnieke jaar
begint echter op 1 maart.
20. Met het gedachtengoed daarvan zal hij immers al voor
zijn toetreding tot L'Astre de l'Orient tot op zekere hoogte
bekend zijn geweest.
