HERINNERDE RAMP
3
Bovendien was er veel verdrongen en wegge
stopt verdriet. Het geven van een interview voor
Het water en de herinnering was soms een moei
lijke beslissing, in sommige gevallen de beslissing
om er voor het eerst sinds 1953 over te praten.
Toch vonden de meeste geïnterviewden het zin
vol om hun verhaal te vertellen. Een van hen
bracht anoniem zijn motivatie als volgt onder
woorden: 'Ik hoop dat, wanneer al die herinne
ringen van al die mensen eens bij elkaar gezet
worden, er bij de generatie van na die tijd een
lichtje gaat branden. Dat zij zich zullen afvragen
hoe het mogelijk was dat mensen dat toen mee
maakten, - natuurlijk zijn er altijd nog ergere din
gen, maar als je iets meemaakt is dat erg. Je kon
je niks ergers voorstellen'.
Natuurlijk was er ook een andere herinnering
dan de geijkte, de 'nationale'. Ieder jaar versche
nen er op 1 februari artikelen en beschouwingen,
brokstukken van verhalen en gedichten waarin
alsnog geprobeerd werd gevoelens te verwoor
den. Het gaat dan om een gefragmentiseerde ge
schiedenis, die geen kader heeft gekregen. Ze ge
tuigen van een andere emotie dan de nationale
mythe van de eensgezinde strijd tegen het water.
Er komen dan barsten in het gladde oppervlak
van het verhaal. Het Zeeuws Documentatiecen
trum in Middelburg heeft hele planken vol met
geschriften van mensen die geprobeerd hebben
hun 'andere' ervaring onder woorden te brengen.
Afb. 1: Een huis langs de Molendijk in 's Gravendeel. Foto: Ed van Wijk/Nederlands fotoarchief nfa.
