naaldbomen
decennium
64
DE BOSWACHTERIJ WESTERSCHOUWEN
vlakte van ongeveer 45 hectare omgevormd. Ach
teraf gezien kan deze manier van omvormen niet
altijd positief worden beoordeeld. Op veel plaat
sen hebben de nieuwe loofhoutpercelen een sa-
vanne-achtig uiterlijk. Met name de geplante ei
ken groeien vaak slecht en komen moeilijk tot
sluiting. Daardoor bestaat de ondergroei veelal
uit gras. Kennelijk zijn de milieuomstandigheden
in de duinen, na velling van het naaldhout, nog
erg extreem voor sommige loofbomen.
Opvallend is dat het de natuurlijke verjonging
in het bos veel beter vergaat. Vooral de Corsi-
caanse den verjongt zich spontaan op open plek
ken in het bos. Ook loofhout verjongt zich plaat
selijk goed. De dichte naaldhoutopstanden
hebben weinig ondergroei. Maar zodra de bomen
wat verder uiteen staan, vestigen zich struiken en
jonge loofbomen. Vooral in de lagere gedeelten
langs de zuid- en oostzijde van het gebied is er
zo onder het naaldhout een nieuwe generatie bo
men opgeslagen met veel esdoorn en lijsterbes.
Een belangrijk probleem bij de verjonging is de
wildvraat. In de bosgedeelten met weinig loof-
houtverjonging worden bijna alle zaailingen afge-
vreten door konijnen en reeën. Het bos blijft er
hier dus kaal uitzien.
De jaren tachtig: herwaardering van het stuivend
duin
In ecologisch opzicht was het naaldbos een
vreemd element in het duin. Zeker in de eerste
decennia kwamen in de eenvormige naaldhou
topstanden geen bijzondere planten of dieren
voor. Mede onder invloed van de omvormingen
zijn de variatie en de natuurwaarde van het bos
sterk toegenomen. Op dit moment is het bos
vooral als broedgebied voor vogels van belang
Typische bosplanten ontbreken nog vrijwel ge
heel. Met het ouder worden van het bos zal de
ecologische waarde zeker toenemen. De Mante
ling van Walcheren, waar de bossen enkele eeu
wen ouder zijn, is hiervan het duidelijkste bewijs.
Er zijn echter ook andere ecologische ontwik
kelingen mogelijk. In de tweede helft van de ja
ren tachtig is het natuurbeleid in Nederland met
de publikatie van het Nationaal Natuurbeleids
plan een nieuwe richting ingeslagen. Grote een
heden en grootschalige natuurlijke processen
staan sindsdien centraal in het denken over na
tuurbehoud en natuurontwikkeling. Dit betekent
een herwaardering van het stuivend duin. Het
verstuivingsproces zorgt ervoor dat het duinland
schap zich voortdurend verjongt. Daardoor blij
ven ook de jongere successiestadia, zoals de
duinvalleien, behouden. En juist deze worden in
het huidige natuurbeleid hoog gewaardeerd.
Wat betekent dit nu voor het beheer? Moet het
roer om en moet het bos weer stuivend duin
worden? Of is het toch beter aan de eenmaal in
gezette koers vast te houden, zodat het bos zich
verder kan ontwikkelen?
De rol van Staatsbosbeheer als beheerder
Nadat de bossen van Westerschouwen eerst ge
durende enkele tientallen jaren door de Dienst
der Domeinen zijn beheerd, zijn ze sinds 1973 in
eigendom en beheer van Staatsbosbeheer. Staats
bosbeheer is een uitvoerende overheidsdienst die
Afb. 2: Leeftijdsopbouw van
de Boswachterij Wester
schouwen. Weergegeven is
in welk decennium de in
1986 aanwezige bomen zijn
aangeplant.
21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90
150
100
50
