142
VERZAMELAAR AAN Zi E
Afb. 3: Wassily Kandinsky (1866-1944): Lyrisch (1911). Voormalig bezit van Marie Tak van Poortvliet. Museum Boyman:
van Beuningen, Rotterdam. Deze illustratie is mogelijk gemaakt door een subsidie van Magnafarma BV, Weesp.
geest. Mag de kunst zich clan bepalen tot na
bootsing van den vorm?'
Neen, de nieuwe kunst is geen naturalistische
kunst, maar expressionistische kunst. Deze wordt
door Marie Tak gedefinieerd ais de kunst die tot
uitdrukking brengt wat de ziel van de kunstenaar
uit innerlijke ervaring te zeggen heeft. Dat is wat
anders dan het impressionisme, dat slechts de ui
terlijke fysieke omgeving zoals die door de kun
stenaar wordt ervaren weergeeft. Futurisme en
kubisme zijn wel expressionistische vormen, het
futurisme omdat het zich op beweging en niet op
de vorm concentreert, en het kubisme omdat het
door vormonderzoek tot het wezen van de vorm
probeert door te dringen.
Het expressionisme mag dan door tijdgenoten
slecht begrepen worden, reeds Greco, Seghers en
Griinewald vertoonden volgens Marie Tak ex
pressionistische kenmerken, evenals negerplas
tiek en wajangpoppen. Een aantal contemporaine
kunstenaars wordt door haar met name ge
noemd: Kandinsky, wiens lijnbeweging volkomen
natuurlijk uit de gedachtengang voortkomt, Pi
casso, in zijn eerste werken bijzonder mooi maar
daarna met zijn collagetechniek te materialistisch.
Leger, die wordt geprezen wegens zijn zuiverheid
van ritme en gevoeligheid voor lijn en kleur, Cha
gall, die hartstochtelijke kunst maakt en met zijn
kleurgebruik naar het eigenlijke wezen van de
materie voert, en, last, but not least, Jacoba van
Heemskerck, die de evolutie van de kunst toont,
vastheid van lijn en reinheid van kleur laat zien.
en dit alles tot eenheid weet te brengen. Maai
voor Jacoba van Heemskerck heeft Marie Tak
ook om een andere reden grote bewondering.
Wij citeren haar nogmaals: 'In krachtige lijnen
aan boommotieven ontleend, openbaart zich
weer elders de forschheid van haar talent, dal
niets heeft van het weekelijke, dat aan het werk
van zoveel vrouwen eigen is'.
Kunstverzameling
Over Nederlandse moderne-kunstverzamelingen
in de eerste drie decennia van deze eeuw is wei
nig bekend. Het probleem van de verzameling-
Marie Tak is dat niemand precies weet wat de in-
