x w t :e je jk je xr xl ml ju .s, MUZIEKLEVEN IN MIDDELBURG 65 Indien men weet dat talloze musici in de acht tiende eeuw aangesloten waren bij de Orde der vrijmetselaren, en dat deze traditie vaak van va der op zoon werd voortgezet, moet serieus aan de mogelijkheid worden gedacht dat het lidmaat schap van de vrijmetselarij ook bij de aanstelling van musici een rol heeft gespeeld. Zo vonden Haydn en Pleyel, zelf vrijmetselaars, een functie aan het hof van edellieden die zelf bij deze orde waren aangesloten. En zo speelden wellicht maponnieke contacten een rol bij de verwerving van een positie door Graf aan het stadhouderlijk hof van Willem V, waarmee Graf via Raderma- cher bekend zou kunnen zijn geworden. Immers, reeds op de intekenlijst van zijn in 1758 aange kondigde opus 2, de geaeessée Sei Sonate, vin den we zowel de naam van Radermacher als die van Willem V terug. Indien de hypothese juist is dat Graf als lid van een regiment (en misschien van een ambulante loge) uiteindelijk hofmusicus werd, sluit dit aan bij het feit dat andere musici met zekerheid op deze wijze ons land bereikten. Dat de militaire kapel te Vlissingen in het midden van de achttiende eeuw werd gedirigeerd door een eveneens te Rudolstadt geboren musicus, Jo- hann Ernst Freubel (1728-1776), geeft te denken, zeker aangezien deze bevriend was met de vrij metselaar Leopold Mozart1. Eveneens te denken geeft het, dat de in 1766 na een interimperiode nieuw-benoemde leider van het Middelburgse collegium musicum ook een uit Thüringen af komstig immigrant en vrijmetselaar was: Franz Jo achim Heinrichs (zie hieronder; ook de man die het collegium musicum in de jaren 1763-1766 leidde, Willem Lootens, zou zo'n dertig jaar later toetreden tot de orde)5. Vele vooraanstaande Zeeuwse organisten waren in deze periode te vens 'frère a talent' van vrijmetselaarsloges en be geleidden de samenzang tijdens bijeenkomsten. Afb. 3: Intekenlijst voor het Choraal van Loo tens. Het fenomeen vrijmetselarij zou in dit kader stel lig nader onderzoek verdienen. Zeker is dat we met Christian Ernst Graf beschikken over een he den ten dage ondergewaardeerd toonkunstenaar. Hij heeft, zoals zoveel geïmmigreerde musici, een belangrijke rol in het achttiende-eeuwse Noord nederlandse muziekleven gespeeld, een rol die in Zeeland is begonnen". Muziek bij bijzondere gelegenheden Alvorens iets over openbare muziekuitvoeringen in het algemeen op te merken, dienen enkele woorden over muziek bij bijzondere gelegenhe den te worden gezegd. Als voorbeelden hiervan noem ik enkele uitvoeringen in relatie tot het Huis van Oranje. Drie jaar vóór de verlening van zijn protecto raat in 1769 had Willem V een bezoek aan Zee land gebracht dat niet onopgemerkt was geble ven. De 'Watermusic' die G.F. Handel in 1715 voor een boottocht van George I over de Theems had gecomponeerd, vond navolging in de vorm van een indrukwekkend schouwspel te Middel burg bij de huldiging van Willem V als Eerste Edele van Zeeland in 1766. Het nog niet ge dempte Molenwater bood ruimte aan een jacht waarop een orkest meevoer dat zich als inter mezzo tussen een maaltijd en een groots vuur werk liet horen. Daarvóór was op de markt een concert gegeven waarin onder andere de militaire kapel een aandeel had7. Een jaar eerder, in de Middelburgse stadsreke ning van 1765, vindt men een hoofdstuk over on kosten der receptie van de prins van Oranje als erfstadhouder, waarin o.a. uitgaven voor de kle ding van trompetters en de aankoop van 28 nieuwe trommels worden genoemd, terwijl aan N A A M L Y S T der Heer en volgens een Alphabetifche orde. Rakker (T.ccndcrt) Bakker (Juffr: Pctronclla Digha) Bastiaanfe (J:) Beeckman (J: A: Ockcrs) Baïlluw van Westcap- pclle. Billard Q: Er) Bommc (Mr. Huybregt da Ilazc) Schepen cn I Raad der Stad Middelburg en Bewindhebber der Wcst-Indifche Compagnie enz. Bommc (Lccndert Iluybrecht de Haze} Bomme (W: A: de Haze) Bomme (Jan) Boeren (M:) L: z: v Bruyn (Mr. Leydckker de) Rekenmeester van Zeeland. i Cafand (Wouter van) P: z: Changuion (Vrouwe J: M:) geb: de Beaufort. Coppello (Barth: Pietcr van de) 6 .Derkinderen (JutFr: Christina Johanna) Destauche (P: J: Siraut) J> Dcumen (Cornclis) f Destouche (L: J: C: Siraut) Donnadicu (C: lr:) v Duvclaar (Jonkvr: S: F:) Efrcrr. (Joost van) j I Evertfen (Vrouwe S: G:) geb: Lambrechtfen. Everaars (Pietcr) Gillisfcn (J: P.) Gocns (Mr. R: J: Quiryn van) Raad en Oud- Schepen der Stad Middelburg, j Herklots (Jiiflr. L: II.) IIcntzc (Juflr. M:) Hurgronje (Jonkvr: E: A: Snouck) I Jong (Juffr: H: de) I J: (N:) I Ka (J: de) I Klemmen (C: van) Klcrck Quffr. J: M: de) Kokelaar (Mr. J: H: de) Rand in den Ed: Hove van Vlaanderen." Lichte (P: M* de) Linde (L: van der) Mareeuw (Jacobus) Junior. Mcukcren (A van) Mccrtcns (J:) Ab: z: Moens (Jonkvr: Petronella Magdnlcnn) Mocns (L Mocns (Pietcr Jozins) Moens (Jan'Adriaan) Moens (Matthias Jacobus) Tij Munck (Mr. J: C: De) de Scrooskerke. (|j Munftcr (Jan Willem, van) fOckelcn (J' van) Ouwerkcrk (Cornclis van) Poort (Jonkvr: P: van der) jii Radermacher (Mr. D:) de Nieuwerkerk. Ond-Schc- [lj pen cn Raad der Stad Middelburg, Bewind hebber der Oost-Indirche Compagnie enz. j Ruevcr (Jan Anionic de) jij Ryswyk (W: van) i|j Schorcr (Daniel Steven) Raad en Oud - Schepc: I der Stad MiddelburgBewindhebber der Oost •j-v Indifche Compagnie enz.. II Schorcr (Mr. P: G:) Secretaris cn Raad der Stad jij Vlisfingcn. jïj Schoor (J: M: van) IJl Sloot (J: II: van der) ■jA Strain Qean Laurent) Turcq (Jonkvr: C: M. G:) jij Vcrfchage (A:) |j"j Visvliet (Jonkvr: Dana Elizabeth van) III Visvliet (M: J:) w Visvliet (VVybo van) Zoeter Qakob) Jans

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 1994 | | pagina 23