x w t :e je jk je xr xl ml ju .s,
MUZIEKLEVEN IN MIDDELBURG
65
Indien men weet dat talloze musici in de acht
tiende eeuw aangesloten waren bij de Orde der
vrijmetselaren, en dat deze traditie vaak van va
der op zoon werd voortgezet, moet serieus aan
de mogelijkheid worden gedacht dat het lidmaat
schap van de vrijmetselarij ook bij de aanstelling
van musici een rol heeft gespeeld. Zo vonden
Haydn en Pleyel, zelf vrijmetselaars, een functie
aan het hof van edellieden die zelf bij deze orde
waren aangesloten. En zo speelden wellicht
maponnieke contacten een rol bij de verwerving
van een positie door Graf aan het stadhouderlijk
hof van Willem V, waarmee Graf via Raderma-
cher bekend zou kunnen zijn geworden. Immers,
reeds op de intekenlijst van zijn in 1758 aange
kondigde opus 2, de geaeessée Sei Sonate, vin
den we zowel de naam van Radermacher als die
van Willem V terug. Indien de hypothese juist is
dat Graf als lid van een regiment (en misschien
van een ambulante loge) uiteindelijk hofmusicus
werd, sluit dit aan bij het feit dat andere musici
met zekerheid op deze wijze ons land bereikten.
Dat de militaire kapel te Vlissingen in het midden
van de achttiende eeuw werd gedirigeerd door
een eveneens te Rudolstadt geboren musicus, Jo-
hann Ernst Freubel (1728-1776), geeft te denken,
zeker aangezien deze bevriend was met de vrij
metselaar Leopold Mozart1. Eveneens te denken
geeft het, dat de in 1766 na een interimperiode
nieuw-benoemde leider van het Middelburgse
collegium musicum ook een uit Thüringen af
komstig immigrant en vrijmetselaar was: Franz Jo
achim Heinrichs (zie hieronder; ook de man die
het collegium musicum in de jaren 1763-1766
leidde, Willem Lootens, zou zo'n dertig jaar later
toetreden tot de orde)5. Vele vooraanstaande
Zeeuwse organisten waren in deze periode te
vens 'frère a talent' van vrijmetselaarsloges en be
geleidden de samenzang tijdens bijeenkomsten.
Afb. 3: Intekenlijst voor
het Choraal van Loo
tens.
Het fenomeen vrijmetselarij zou in dit kader stel
lig nader onderzoek verdienen. Zeker is dat we
met Christian Ernst Graf beschikken over een he
den ten dage ondergewaardeerd toonkunstenaar.
Hij heeft, zoals zoveel geïmmigreerde musici, een
belangrijke rol in het achttiende-eeuwse Noord
nederlandse muziekleven gespeeld, een rol die in
Zeeland is begonnen".
Muziek bij bijzondere gelegenheden
Alvorens iets over openbare muziekuitvoeringen
in het algemeen op te merken, dienen enkele
woorden over muziek bij bijzondere gelegenhe
den te worden gezegd. Als voorbeelden hiervan
noem ik enkele uitvoeringen in relatie tot het
Huis van Oranje.
Drie jaar vóór de verlening van zijn protecto
raat in 1769 had Willem V een bezoek aan Zee
land gebracht dat niet onopgemerkt was geble
ven. De 'Watermusic' die G.F. Handel in 1715
voor een boottocht van George I over de Theems
had gecomponeerd, vond navolging in de vorm
van een indrukwekkend schouwspel te Middel
burg bij de huldiging van Willem V als Eerste
Edele van Zeeland in 1766. Het nog niet ge
dempte Molenwater bood ruimte aan een jacht
waarop een orkest meevoer dat zich als inter
mezzo tussen een maaltijd en een groots vuur
werk liet horen. Daarvóór was op de markt een
concert gegeven waarin onder andere de militaire
kapel een aandeel had7.
Een jaar eerder, in de Middelburgse stadsreke
ning van 1765, vindt men een hoofdstuk over on
kosten der receptie van de prins van Oranje als
erfstadhouder, waarin o.a. uitgaven voor de kle
ding van trompetters en de aankoop van 28
nieuwe trommels worden genoemd, terwijl aan
N A A M L Y S T
der Heer en
volgens een Alphabetifche orde.
Rakker (T.ccndcrt)
Bakker (Juffr: Pctronclla Digha)
Bastiaanfe (J:)
Beeckman (J: A: Ockcrs) Baïlluw van Westcap-
pclle.
Billard Q: Er)
Bommc (Mr. Huybregt da Ilazc) Schepen cn I
Raad der Stad Middelburg en Bewindhebber
der Wcst-Indifche Compagnie enz.
Bommc (Lccndert Iluybrecht de Haze}
Bomme (W: A: de Haze)
Bomme (Jan)
Boeren (M:) L: z: v
Bruyn (Mr. Leydckker de) Rekenmeester van
Zeeland. i
Cafand (Wouter van) P: z:
Changuion (Vrouwe J: M:) geb: de Beaufort.
Coppello (Barth: Pietcr van de) 6
.Derkinderen (JutFr: Christina Johanna)
Destauche (P: J: Siraut) J>
Dcumen (Cornclis) f
Destouche (L: J: C: Siraut)
Donnadicu (C: lr:) v
Duvclaar (Jonkvr: S: F:)
Efrcrr. (Joost van) j
I Evertfen (Vrouwe S: G:) geb: Lambrechtfen.
Everaars (Pietcr)
Gillisfcn (J: P.)
Gocns (Mr. R: J: Quiryn van) Raad en Oud-
Schepen der Stad Middelburg,
j Herklots (Jiiflr. L: II.)
IIcntzc (Juflr. M:)
Hurgronje (Jonkvr: E: A: Snouck)
I Jong (Juffr: H: de)
I J: (N:)
I Ka (J: de)
I Klemmen (C: van)
Klcrck Quffr. J: M: de)
Kokelaar (Mr. J: H: de) Rand in den Ed: Hove
van Vlaanderen."
Lichte (P: M* de)
Linde (L: van der)
Mareeuw (Jacobus) Junior.
Mcukcren (A van)
Mccrtcns (J:) Ab: z:
Moens (Jonkvr: Petronella Magdnlcnn)
Mocns (L
Mocns (Pietcr Jozins)
Moens (Jan'Adriaan)
Moens (Matthias Jacobus)
Tij Munck (Mr. J: C: De) de Scrooskerke.
(|j Munftcr (Jan Willem, van)
fOckelcn (J' van)
Ouwerkcrk (Cornclis van)
Poort (Jonkvr: P: van der)
jii Radermacher (Mr. D:) de Nieuwerkerk. Ond-Schc-
[lj pen cn Raad der Stad Middelburg, Bewind
hebber der Oost-Indirche Compagnie enz.
j Ruevcr (Jan Anionic de)
jij Ryswyk (W: van)
i|j Schorcr (Daniel Steven) Raad en Oud - Schepc:
I der Stad MiddelburgBewindhebber der Oost
•j-v Indifche Compagnie enz..
II Schorcr (Mr. P: G:) Secretaris cn Raad der Stad
jij Vlisfingcn.
jïj Schoor (J: M: van)
IJl Sloot (J: II: van der)
■jA Strain Qean Laurent)
Turcq (Jonkvr: C: M. G:)
jij Vcrfchage (A:)
|j"j Visvliet (Jonkvr: Dana Elizabeth van)
III Visvliet (M: J:)
w Visvliet (VVybo van)
Zoeter Qakob) Jans