MUZIEKLEVEN IN MIDDELBURG
69
Noten
1. Aan een belangrijke figuur die zich in Vlissingen ves
tigde, Joos Verschuere Reynvaan, is eerder in dit tijdschrift
aandacht besteed: zie mijn artikel 'Dr. Joos Verschuere
Reynvaan, 'frère a talent" in Zeeland 1/3 (1992), 147-152.
2. W.W. Mijnhardt, 'Ter bevordering van 'deugd en waer-
heijt'het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
1769-1801'. Rede, gehouden op 25 januari 1994 in het stad
huis te Vlissingen en opgenomen in deze aflevering van
Zeeland.
3. Op. cit., band 6 (Middelburg 1786), 1040-1041.
4. Zijn zoon Jean Louis Pierre Leonard Freubel deelt mee:
toen Prins Willem V, als stadhouder ingehuldigd
moest worden, kwam Leopold Mozart (een bijzonder
vriend mijns vaders) met zijne beide kinderen, zes maan
den bij ons logeren'. Caecilia 3 (1946), 18. Freubel jr.
noemt in dit verband abusievelijk het jaar 1768 (in plaats
van 1766). De formulering 'bij ons' zal wel in de zin van
'in Nederland' moeten worden opgevat, al beweert Freubel
ook dat W.A. Mozart de variaties voor clavecymbel over
'Willem van Nassau' bij hen thuis componeerde. Correct lij
ken mij evenwel enkele andere biografische vermeldingen,
zoals het feit dat Freubel sr. te Rudolstadt organist van de
Waalsche garnizoenskerk was geweest en in 1776 op acht-
enveertigjarige leeftijd te Bergen op Zoom overleed (idem,
17-19).
5. P. Scherft, Een speurtocht door Zeeuws muziekverleden
[Werken uitgegeven door het Koninklijk Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen, deel 2] (Middelburg 1984),
12.
6. Drie 'Sinfonie' beleefden op zaterdag 23 oktober 1993
hun twintigste-eeuwse première tijdens een concert in de
Middelburgse Koorkerk dat door studenten van het Ko
ninklijk Conservatorium onder leiding van Pirn Overduin
werd verzorgd. Dit concert werd georganiseerd door de
Werkgroep Muziek van het Genootschap.
7. Scherft, op. cit., 14.
8. H.M. Kesterloo, 'De stadsrekeningen van Middelburg'
IX, in Archief Zeeuwsch Genootschap VIII (1902), 125-126.
9. Op. cit., 1041.
10. Idem, 1041-1043: 'Het [nu opentlyk door de Stad er
kende en bevoorrechte Concert] verkreeg eenen bestendi
gen voet, volgens de Reglementen en andere Orders,
welke op de Jaarlyksche Intekening door eenige Heeren,
die de Directie en Bescherming van dit Concert op zich
namen, werden gesteld: Onder welke dit Concert niet wei
nig ten nutte gedeyde, den iever en voorstand, van de
Heeren RadermacherHogendorp en Speldernieuw. Door
bezorging van deze Heeren, werd het verlies 't welk men
leed, by het vertrek van den Capelmeester Graff die onder
de Hof-musikanten des Princen van Oranjen eene plaats
had bekomen, weder vervult door den zeer bekwamen
Muzykmeester Frans Joachim Heinrichs. Doch bynaa was
het, in den Jaare 1755, met dit Concert gedaan geweest,
wanneer eene Aardbeving zig in de maand November
alom door geheel Europa, hoewel hier te Lande zeer wei
nig deed gevoelen. Men waande zekerlyk den Hemel te
vertoornen, met het speelen van onschuldige Muzyk: al
thans de Musikanten werden afgedankt, het Concert opge-
zegt, en deeze Edele Konst moest wegens drieste vooroor
delen, agterstaan; Evenwel werdt het Concert eenigen tyd
daarnaa, en vervolgens aanhoudend, weder voortgezet, ja
ten blyke, dat Hun Achtbaare zulks goedkeurden, werd
den jegenswoordigen Kappelmeester Heinrichs voor
noemd, aangesteld tot Concherge, by Resolutie van de Ma
gistraat deezer Stad, van den 6 augustus 1768, en aan hem
Vrye Wooning boven de Concertzaal, en eenen Jaarlyk-
schen toeleg van vyf-en-twintig ponden Vlaams toege
staan. Met deeze Voorrechten blyft dit Concert, Jaarlyks by
Intekening, geduurende het Winter-Saisoen, eens ten
Weeke, zynde dus ver geweest des Woensdags Avond, aan
den gang. Voorts zyn hier bovendien nog eenige byzon-
dere Concerten, die met goed gevolg, door de Beminnaars
der Muzyk, worden bezogt'.
11. Kesteloo, op. cit., 32. Franz Joachim Heinrichs was in
1764 organist van de Engelse kerk te Middelburg gewor
den en in hetzelfde jaar tot de vrijmetselaarsloge 'La Phi-
lantrope' toegelaten; zijn broer Johann Michael Heinrichs -
sinds 1767 organist te Goes - zou dit voorbeeld in 1772
volgen. Zie Scherft, op. cit., 16.
12. Op 13 april 1754 werd hierin namelijk het volgende
opgetekend: 'De requeste van Christiaan Ernst Graf, Mu-
zijk-meester alhier, Zoo voor Zig zeiven, als voor de ver
dere Leden van het Muzijk-Collegie, verzoekende, dat Haar
Ed. Achtb, het bovenvertrek van Stads-IJkhuis aan Hun, tot
het houden van Concerten, gelieven te vergunnen, met
authorisatie op de Heeren Thesauriers om dezelve Kamer,
tot dat gebruik te laten bekwaam maaken, alsmede dat aan
Hun, eenigen turff, om gedurenden den Winter, eenmaal
des weeks, vuur te Stooken, mogt worden geacoordeert.
Is, na deliberatie, ten fine van examinatie op raport aan
deze vergadering, in handen van de Heeren Thesauriers
gestelt' (Rijksarchief in Zeeland (RAZ), Handschriftenverza
meling 849/2, fol. 20; deze verwijzing dank ik aan me
vrouw H.A. Gijsbertsen te Middelburg).
13- Zo werd in de Middelburgse Courant van donderdag
21 december 1758 aangekondigd dat twee muzikanten wa
ren 'gearriveert', die 'met Permissie van de Edele Achtbare
Heeren BURGERMEESTERS en REGEERDERS der Stad Mid
delburg in Zeeland een "VOCAAL en INSTRUMENTAAL
CONCERT' in het Wijnkopershuis zouden geven. De prijs
bedroeg 'voor ieder Persoon een Gulden en tien Stui
vers en met eene Dame, twee Guldens'. De Lootjesi waren
verkrijgbaar in het Wijnkopershuis en in 'de Herberg de
Goude Leeuwalwaar dezelven gelogeert zyn'. Voor gege
vens over het muziekleven te Middelburg in deze periode
met bronvermelding veiwijs ik naar de facsimile-editie van
Grafs Sei Sinfonie Exempla Musica Zelandica II], 'Intro
duction'.
14. Zie over dit onderwerp het artikel 'Zeeuwse Nachte
galen. De zangcultuur in Zeeland aan het begin van de
Gouden Eeuw' van Louis Peter Grijp in Zeeland 1/4
(1992), 179-183.
15. Zie over hem ook mijn artikel, genoemd in noot 1,
149-150.
16. Radermacher verzuimt niet te vermelden dat de jonge
prinses tweemaal op zijn clavecymbel 'Extra fraay, en Kon-
stig een Musicq. Stuck' speelde, 'met volkomen goedkeu
ring van een ieder', waarop hij haar twee dagen later een
klein vierkant tafelclavecymbel, staande op een voetje met
een lessenaartje, en zitbankje toezond. De prinses beant
woordde dit gebaar door bij Radermacher op 25 juli 's
avonds, kort voor haar vertrek naar Bergen op Zoom, een
'Extra fraay ingelegd vierkant kisje, met zilver beslag zijnde
ten gebruike voor Toilet, Naai-, en Schrijfwerk' te laten be
zorgen (RAZ, Archief Snouck Hurgronje II, inventarisnum
mer 108).
17. RAZ, Familie-archief Schorer, inventarisnummer 510.
Ik werd op deze compositie attent gemaakt door drs. E,
van der Doe.
