GERECHTSGEBOUW MIDDELBURG
123
Afb. 1Maquette van het nieuwe gerechtsgebouw in Middelburg, gezien vanaf de binnenstad (foto Pijnenburg, Helvoirt)
voor gekozen om aan de noordzijde zoveel mo
gelijk aan te sluiten op de maat en schaal van de
binnenstad. Dit betekent dat een gebouw niet
veel meer dan 12 meter boven de oorspronke
lijke kade mag uitkomen. Omdat de kadewand
een onverbrekelijk geheel vormt met de mooie
achttiende-eeuwse sluis op de noordwestzijde
van het terrein, willen wij bovendien de hoogte
en de plaats van de kade niet veranderen. De
sluis zal worden gerestaureerd en worden voor
zien van een bruggetje, waardoor een directe
voetgangersverbinding met de Stadsschuur en de
Nieuwe Haven zal ontstaan.
Symboliek
Bij het ontwerpen van een gebouw is het belang
rijk ervoor te zorgen dat de verschillende belevin
gen ervan van degene die er langs loopt, die er
op bezoek komt of die er werkt - verbonden
kunnen worden met de functie van het gebouw.
Een dergelijke beleving moet bovendien niet
wegslijten en liefst toenemen, zoals bij een goede
vriendschap.
Men moet zich, als architect, in dit geval afvra
gen welk beeld de rechtspraak nu en ook nog in
de eerste helft van de eenentwintigste eeuw moet
oproepen. De laatste twintig jaar is de rol van
Vrouwe Justitia, van oudsher gesymboliseerd
door blinddoek, weegschaal en zwaard, als
scheidsrechter in geschillen tussen twee partijen
versterkt. De betekenis van het zwaard nam tege
lijkertijd af. In bouwkundige termen vertaald be
tekent dit een keuze voor een evenwichtige uit
straling en een sterke horizontaliteit. Met een
ondergeschikte, maar wel aanwezige verticaliteit
kan het gevoel van bescherming - door dat wat
we met elkaar via de wet hebben afgesproken -
duidelijk worden gemaakt. Het gedeelte van het
gebouw waar recht wordt gesproken moet bo
vendien een standvastig, niet-tijdgebonden karak
ter hebben. Daar komt nog bij dat de laatste jaren
het rechtssysteem controleerbaarder is geworden
en de procedures opener, terwijl de blinddoek
toch dezelfde waarde heeft behouden. Helder
heid en transparantie van ingang, hal en zittings
zalen zijn dan ook gewenst. Tot slot moet het ge
bouw de gelaagdheden uitdrukken waardoor
onze complexe samenleving wordt gevormd: de
relatie tussen nostalgie en toekomst, tussen tradi
tie en vernieuwing, tussen zekerheid en twijfel,
tussen duurzaamheid en veranderlijkheid. Dit
hebben we geprobeerd uit te drukken door het
gebouw in vier onderdelen te splitsen, elk met
een eigen gezicht, maar samen één complex.
Ook stedebouwkundig is deze opdeling van be
lang ten einde het grote openbare gebouw van
8.600 m2 in te passen op een lokatie met zoveel
verschillende kenmerken.
