134
ARCHEOLOGICA ZELANDICA
0
Afb. 4: Delen van twee Romeinse unsters; bodemvondsten
Aardenburg. Reconstructietekening: H.J. Bloklander, ROB,
Amersfoort.
van brons. Men kent ze in verschillende voorstel
lingen, zoals nabootsingen van vruchten, diere-
koppen en borstbeelden van goden of mensen.
Voor zover bekend zijn in Zeeland geen schuifge-
wichten uit de Romeinse tijd gevonden. De
schaalgewichten zijn doorgaans van natuursteen,
zoals een fraai exemplaar dat in Aardenburg is
opgegraven en aldaar in het Gemeentelijk Ar
cheologisch Museum te bewonderen is (afbeel
ding 2). De steen, die 924 gram weegt, is aan één
zijde gegraveerd. Mogelijk stelt de inscriptie het
Romeinse cijfer III voor. Het gewicht is gemaakt
van donkergrijze kalksteen met een vrij dichte,
homogene structuur. Het gesteente bevat ver
schillende fossielen, waaronder een schelp. Op
de achterzijde zijn in één bepaalde richting met
een puntig voorwerp veel putjes aangebracht.
Het Aardenburgse gewicht heeft een diameter
van 10,5 cm. en een dikte van 4,2 cm.; het type is
van verscheidene opgravingen in binnen- en bui
tenland bekend.
Afb. 5: Fragment van een honingpot met graffito TPVII
T(esta) P(ondit) VII ('De pot weegt zeven pond'); bodem
vondst Ouddorp; datering: tweede eeuw. Foto: L. Bieg-
straaten, ROB, Amersfoort.
In Aardenburg zijn zowel delen van unsters als
van balansen uit de Romeinse tijd te voorschijn
gekomen, waardoor we zeker weten dat beide
typen weegtoestellen in onze streek werden ge
bruikt. Een ronde schaal (diameter ca. 16 cm.)
met vier ringvormige ophangpunten is door lang
durig verblijf in de grond zwaar geoxydeerd en
nog nauwelijks als onderdeel van een balans te
herkennen (zie afbeelding 3; bodemvondst uit
Saint-Mard, België). De opgravingen te Aarden
burg hebben in ieder geval kenmerkende delen
van twee unsters opgeleverd die gemakkelijk in
een reconstructie zijn te plaatsen (afbeelding 4).
Voorts zijn er verschillende haakvormige voor
werpen aangetroffen die mogelijk tot de uitrus
ting van een weegtoestel hebben behoord.
Tot slot van dit artikel over in Zeeland gevon
den weeginstrumenten en gewichten uit de Ro
meinse tijd een aardig voorbeeld van de wijze
waarop het gewicht van een vooiwerp werd ge
noteerd. Het gaat om een fragment van een zoge
naamde honingpot uit de tweede eeuw, waarop
het graffito 'TPVII' is aangebracht, dat wil zeggen
'Testa P(ondit) VII' ('De(ze) pot weegt VII pond').
Eén Romeins pond is 327,45 gram en het totale
gewicht van de pot was dus 2291,15 gram. De
scherf op afbeelding 5 is opgegraven in Ouddorp
op Goedereede, maar ook in Aardenburg zijn
meerdere graffiti gevonden die met gewichtaan
duidingen te maken hebben.
Literatuur
Archief Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1929,
jaarverslag 1928-1929, biz. XII-XIV, no. 1341: Romeinsche
unster of weeghaak van brons.
Mertens, J. et A. Cahen-Delhave. Saint-Mard, Fouilles dans
le vicus romain de Vertunum (1961-1969). Extrait de: Le
Pays Gaumais, 31, 1970 (Archaeologia Belgica 119) 23-196.
Bruxelles 1970.
Trimpe Burger, J.A. 'Vondsten uit de Romeinse tijd op Goe-
ree'. In: Van Westvoorne tot St. Adolfsland. Ouddorp 1979,
39-49.
Trimpe Burger. J.A. 'Aantekeningen bij het legaat van de
oudheidkundige J.A. Hubregtse'. In: Archief Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1994.
