MGNALKMENTEN 37 48. Infanterie-Division (dat in K.V.A. A3 inmiddels de 171. Res.Div. had vervangen) als III.(Arm. Inf. Btl. 809)/Gren.Rgt. 128'. Verder biedt het boek de te verwachten verhalen over de passies van ont heemde soldaten: drinken, dansen, zingen, vrou wen en paarden. Het aardigste stuk van het boek gaat over een man, geboren uit de relatie van een Armeense soldaat met een Zeeuws meisje, en zijn pogingen om zijn vader te achterhalen. Na de hervormingen in Oost-Europa kon hij in contact komen met familieleden van zijn vader, die tot 1956 in Siberische kampen (onder meer in tin- en kopermijnen) werkte en in 1978 overleed. C. Kool Peter Sijnke en Anneke Koets. Bewogen jaren. Middelburg in de 20ste eeuw. Europese Biblio theek, Zaltbommel 1994. ISBN 90 288 5943 8. Prijs: ƒ49,90. Het is een groot genoegen als de collectie van een gemeentearchief zoveel schitterend docu mentatiemateriaal bevat, dat een boek als Bewo gen jaren kan worden samengesteld. Want de fo to's maken dit boek. De opzet van beide auteurs was, aan de hand van oude foto's een tijdsbeeld van de twintigste eeuw te schetsen. Middelburg heeft veel woelige perioden gekend: oorlogen en plunderingen in de dertiende en veertiende eeuw, stadsbranden, waaronder die van 1492 en 1929, het beleg van 1572-1574 en de Franse tijd. Maar geen enkele periode haalt het bij de twin tigste eeuw. Dat geldt eigenlijk voor iedere stad. Nationale en internationale ontwikkelingen heb ben overal hun sporen achtergelaten. Middelburg heeft echter met het bombardement van 17 mei 1940 wel een erg grote veeg uit de pan gehad. In het boek is die gebeurtenis een breekpunt, een omslagpunt, waar veel, zo niet alles om draait. Alle ontwikkelingen worden bezien uit het ge zichtspunt van vóór of na mei 1940. Op stede bouwkundig terrein is dat terecht. Op sociaal en bestuurlijk niveau is dat niet anders dan in an dere Nederlandse steden. Plet boek wordt in drie periodes ingedeeld: 1900 tot 1940 (het tijdperk van consolidatie), 1940 tot 1945 (het breukvlak) en als laatste 1945 tot 1994 (het tijdperk van expansie). Tal van on derwerpen komen in de uitvoerige bijschriften aan bod. De nodige aandacht wordt besteed aan bouwkundige aspecten - en daarmee aan alle rampen die het stedebouwkundig plaatje hebben verstoord - aan plattegrond en stratenplan van de stad, marktwezen, winkels en bedrijven, handel en commercie, fraaie gevels en poorten, en idylli sche plekjes. Ook de sociale woningbouw in de wijk Nieuw Middelburg komt aan de orde: daar bouwden de christelijke woningstichting Volksbe lang en de socialistische Algemeene Woning- bouwvereeniging ieder een deel van de wijk. De periode 1940 tot 1945 staat uiteraard voor een groot deel in het teken van de verwoestingen van mei 1940 en de wederopbouw daarna. Van die periode is immers het meeste illustratiemateri aal te vinden. Nog altijd imponeren de beelden van de enorme verwoestingen en kan men treu ren om alles wat verloren is gegaan. Minder be kend is het lot van een aantal Marokkaanse krijgsgevangenen, die deel uitmaakten van het Franse leger dat in de meidagen Nederland ten hulp was gekomen. Zij werden in een kamp bij Koudekerke te werk gesteld. Opmerkelijk is, dat niet bekend is wat er met deze groep in 1944 is gebeurd. De laatste periode staat in het teken van de vele bouwactiviteiten en de uitbreidingen van de stad over het kanaal. De auteurs nemen de lezer mee als op een wandeling 0111 alle mooie en ge restaureerde plekjes van de stad te bekijken, waaronder ook industriële vestigingen vallen. Ook de gebouwen met een culturele en commer ciële bestemming krijgen aandacht. Al met al geeft het gekozen uitgangspunt, het 'beeldverhaal', een kaleidoscopisch beeld van zeer vele losse feitjes en wetenswaardigheden, waarbij het stedebouwkundige verhaal op de voorgrond staat. Het is een boek om op een rus tige avond eens aangenaam door te bladeren, waarbij de weemoed om wat geweest is, veran dert in het besef dat toch nog verschrikkelijk veel moois is behouden. JLK

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 1995 | | pagina 43