AANPASSING EX EMANCIPATIE
47
tweestrijd binnen het Jodendom een belangrijke
rol. We zouden in de terminologie van deze inlei
ding kunnen zeggen: de strijd tussen aanpassing
en emancipatie. De hellenisten gingen met hun
aanpassing wel héél ver, zij verkochten zich aan
de vijanden van het joodse volk. De tempel werd
aan Zeus gewijd en voor de dienst ervan inge
richt. Wie joods wilde blijven werd vervolgd. Het
waren de Chasiediem, de toegewijden aan de
oude leer, die zich te weer stelden. Het was Juda
Macbi, Juda de Maccabeeër, die de cultuurstrijd
beslechtte in het voordeel van de zelfstandigheid,
de geestelijke autonomie. De tempel werd gerei
nigd en opnieuw ingewijd. Het was in die multi
culturele samenleving na Alexander de Grote,
vanaf de Balkan tot de Ganges, dat de Joodse
minderheid vocht voor het recht op een eigen
identiteit. Toen het licht in de gereinigde tempel
opnieuw moest worden ontstoken was er maar
één kruikje olie, genoeg voor één dag. Maar het
brandde de volle acht dagen5.
Alleen wie weet waar hij vandaan komt kan
beslissen waar hij naar toe wil. Integratie is iets
anders dan aanpassing. Je integreert in een groter
geheel. Je brengt iets mee, je bent iemand. Er is
niet zoiets als een statische Nederlandse cultuur,
waaraan men zich moet aanpassen onder het op
geven van de eigen identiteit. Er is een perma
nente wisselwerking tussen culturen, tussen reli
gies, tussen oorden van herkomst. Zoals de
katholieken en de gereformeerden konden eman
ciperen, zoals stedelijke en plattelandscultuur kon
ontstaan, zoals dit land permanent veranderde
door de wisselwerking tussen binnen en buiten,
zo moeten we ook onze verhouding tot migran
ten zien als een onderdeel van de dynamiek die
Nederland heet. Zelfrespect is de sleutel tot parti
cipatie.
De multiculturele samenleving is geen abstract
ideaal, maar de logische consequentie van onze
hang naar vrijheid. Een verlangen dat voorkomt
uit de onvrijheid die wij, als bewoners van de
Lange Landen, hebben gekend.
Op 24 maart 1942 werden alle Joden uit Zeeland
geëvacueerd naar Amsterdam. Vandaar werden zij
later gedeporteerd naar de concentratiekampen.
Ongeveer 25 Zeeuwse Joden doken onder en
overleefden de bezetting. Van de vernietigings
kampen keerde geen van de Joden uit Zeeland
terug. Het is ook hun sjoel die deze week op
nieuw wordt ingewijd. Wij kunnen hun nage
dachtenis eren door ons te houden aan hetgeen
in Exodus staat: 'Een vreemdeling zult gij niet on
derdrukken, noch hem benauwen, want gij zijt
vreemdelingen geweest in het land van Egypte.'
Noten
1. Michman, J., LI. Beem en D. Michman. PINKAS. Ge
schiedenis van de joodse gemeenschappen in Nederland.
1985.
2. Vos, A. 'De Sefardiem van Middelburg'. In: Ter Herken
ning 19 (1991), 4.
3. Zie noot 1.
4. Wallage, T. 'Over illegalen'. In: Socialisme en Democra
tie 1992, 12.
5. Vries, S.Ph. de. Joodsche riten en symbolen. 1929.
