HETZELVE ANDERS HET HOF RIJNSBURG 148 I.H. Vogel-Wessels Boer Eind 1994 u>as het dank zij een financiële bijdrage van mevrouw AVersprille mogelijk de tekening 'Het Huis op 't Hof Rijnsburg, van ter zijden te zienin 1772 door Jan Arends gemaakt en door hem gesig neerd en gedateerd, aan te kopen. Jan Arends In het tijdschrift Zeeland is al enige keren aan dacht besteed aan de tekenaar, aquarellist en prentmaker Jan Arends (1738-1805), zodat voor gegevens over zijn leven en werk hiernaar ver wezen kan worden1. Een belangrijk onderdeel van Arends' Zeeuwse oeuvre, gemaakt van ca. 1770 tot 1787, vormen de tekeningenseries die hij van buitenplaatsen op Walcheren maakte. Voor zover bekend tekende hij, waarschijnlijk in op dracht van de eigenaren, de volgende buiten plaatsen: Arnestein, de Dolphijn, Duinbeek, Else- noort, Sint Jan ten Heere, Hoogduin, ter Hooge, Lammerenburg, Middenhof, Oost-Capelle, Over- duin, Poppenroede Ambacht, Rijnsburg en Triton. Deze zorgvuldig gemaakte en zeer gedetailleerde tekeningen zijn van grote cultuurhistorische en topografische betekenis, omdat zij de huizen en tuinen van de Walcherse buitenplaatsen in hun volle pracht weergeven. Van elk van de bovenge noemde buitens bevinden zich één of meer teke ningen in de Zelandia Illustrata, met uitzondering van Hoogduin, Lammerenburg, Oostkapelle en Rijnsburg. De onlangs verworven prent, 'Het Huis op 't Hof Rijnsburg, van ter zijden te zien', die tot nu toe onbekend was, is dan ook een waarde volle uitbreiding van de 'Arends-collectie' van de Zelandia Illustrata. Door deze afbeelding en het reeds bekende materiaal van Rijnsburg, voor een deel aanwezig in de Zelandia Illustrata, in chronologisch volg orde naast elkaar te leggen is het mogelijk, on danks het vrijwel ontbreken van schriftelijke bronnen, inzicht te verkrijgen in de ontwikke lingsfasen van Rijnsburg, één van de mooiste en grootste buitenplaatsen van Walcheren2. Uithof De in 1133 door gravin Petronilla van Holland gestichte benedictinessenabdij te Rijnsburg bij Leiden verwierf in de loop van de tijd uitge strekte bezittingen op Walcheren. Daartoe be hoorde ook grond te Oostkapelle, waar een uit hof werd gebouwd, die voor het eerst in 1197 wordt vermeld. De uithof was bekend onder de namen Rijnsburg (Rensburgh), Zwarte Monniken huis (naar het zwarte habijt van de nonnen) en Het Roode Hof. De laatste naam hield waar schijnlijk verband met de in 1554 in rode bak steen opgetrokken nieuwe gevel'. Eigenaren van Rijnsburg na de confiscatie Nadat Walcheren in 1574 was overgegaan naar prins Willem I. werd Rijnsburg door de overheid geconfisqueerd en op 21 augustus 1579 voor 8686 verkocht aan Alexander van Haultain, gouverneur van Zeeland. Deze trad daarna in het huwelijk met een van de adellijke nonnen, Anna van Berchem. In de verkoopacte werd de voor malige uithof als volgt beschreven: 'de hoffstede met de huysinge, schuyren, duvekeete metten bomgaerd, liggende rontsomme in zijn grachten groot tsamen 5 gemeten 24 roeden, mitsgaders de landen en andere partien ancomende de clooster ofte convent van Reynsburgch'. Na de dood van Haultain trouwde zijn weduwe met Jacques de Malderé, representant van de Eerste Ede;e in de Staten van Zeeland. Het is onbekend of Alexan der van Haultain en Jacques de Malderé ook op Rijnsburg hebben gewoond'. Omstreeks 1585 was de buitenplaats het eigen dom van Frangois de Vos. In l6l8 werd zij be woond door J. du Court. In de eerste helft van de zeventiende eeuw kwam de hofstede in bezit van Izaiik Godin, lid van een invloedrijke Veerse regentenfamilie, die het volgens de Tegenwoordige Staat omvormde tot 'een deftig Lusthuis met een vry hoogen Tooren' en een 'deftige Plantagie'5. Na Godins overlijden kwam het buitenverblijf in handen van zijn zoon Jacob Godin, oud-burgemeester van Veere en Gecommitteerde in de Generaliteitsre kenkamer te Den Haag, die het hof uitbreidde en verfraaide. Wie na Jacob Godin in het bezit kwam van

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 1995 | | pagina 34