SIGNALEMENTEN 29 Pastei en hoerenjong; 30 Drukkers in de Marge uitgave ter gelegenheid van het twintigjarig be staan van de Stichting Drukwerk in de marge en het tienjarig bestaan van de Zeeuwse Bibliotheek. Samenstelling Ronald Rijkse, inleiding Huib van Krimpen, portretten Alexandra Verburg. Uitgave Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg 1995. Prijs 27,50 (32,50 met verzendkosten) (te verkrijgen bij de Zeeuwse Bibliotheek, mevrouw C.C. Minder- houd, tel.: (0118) 63 02 54). Zo'n twintig jaar geleden werd duidelijk dat het traditionele drukkersvak ten dode opgeschreven was. De neergang volgde op de invoering van de offset- techniek medio deze eeuw. Daardoor kwam veel traditionele drukapparatuur op de markt die praktisch geen commerciële gebruiks waarde meer had. Het grootste deel hiervan is ongetwijfeld op de sloop beland, maar een klein deel werd opgekocht door liefhebbers die van huis uit geen drukker waren maar op wie het drukken met traditionele technieken en machines en het gebruik van loden letters een grote aan trekkingskracht uitoefenden. Deze amateurs ver enigden zich in de jaren zeventig in de Stichting Drukwerk in de Marge. Een indrukwekkende reeks van bibliofiele uitgaven getuigt van de bui tengewone bloei van dit métier. In 1995 bestond de Zeeuwse Bibliotheek tien jaar en de Stichting Drukwerk in de Marge twin tig jaar. De Middelburgse bibliotheek heeft van meet af aan nauwe banden onderhouden met de 'marginale' drukkers en zij bezit een imposante collectie van bibliofiele drukken. De opbouw hiervan is met name de verdienste van drs. Ro nald Rijkse, die als vakreferent en conservator bij zondere collecties aan de bibliotheek verbonden is. Om beide jubilea te vieren, zijn twee publika- ties verschenen: de hier gesignaleerde uitgave en een (nu reeds niet meer verkrijgbare) bibliofiele cassette, Woordendooswaaraan een dertigtal Marge-drukkers een bijdrage hebben geleverd. Pastei en hoerenjong (beide woorden stammen uit het drukkersjargon), voorwaar een briljante ti tel, geeft in zeer kort bestek een overzicht van de persoon en het werk van de dertig amateur-druk kers die een bijdrage aan de Woordendoos heb ben geleverd. Aan de vormgeving van het boekje is - het kan natuurlijk niet anders bij deze lief hebbers van het lood - veel aandacht besteed, hoewel het zelf geen bibliofiele uitgave is. Met name de illustraties, die verzorgd zijn door de uit Middelburg afkomstige fotografe Alexandra Ver burg, zijn buitengewoon mooi; zij tonen de druk kers veelal in hun eigen 'biotoop' en laten weer eens zien hoe indrukwekkend zwart/witfotografie kan zijn. Overigens kent ook Zeeland een drukkerij in de marge, de Carrarapers (de naam verwijst naar het gemarmerd papier dat bij de eerste uitgave werd gebruikt), die het eigendom is van Albert Meijer, Ronald Rijkse en Adri Verburg. Opgericht in 1985, heeft deze pers twee bibliofiele 'margina lia' op zijn naam staan, waaronder één met ge dichten van Hans Warren Het goede moment). De drie titaantjes die deze pers draaiende hou den, zijn vereeuwigd op bladzijde 28. In een tijd waarin computerzetsel de loden let ters volledig heeft uitgebannen, iedere stoethas pel zijn eigen 'typografie' ontwerpt en sommige door de elektronica-gekte aangetaste onheilspro feten ('Per me se va tra la perduta gente, Koeke- bakker') zelfs het einde van het gedrukte boek voorspellen - zodat wij straks onze belletrie nog slechts op een interactieve CD-ROM zullen kun nen lezen - is het goed dat wij nog eens herin nerd worden aan de glorie van het aloude grafi sche ambacht. F.F.X. Smulders Henri Cassiers 1858-1944onder redactie van T. Oost en I. Koekelbergh. Antwerpen 1994. 166 blz., rijk in kleur geïllustreerd. In de Zeeuwse musea behoren de prentbriefkaar ten naar tekeningen van Henri Cassiers tot de best verkochte artikelen. Dat is begrijpelijk: deze prenten geven een idyllisch beeld van Zeeland, niet zoals het is, zelfs niet zoals het was, maar zo als het zou moeten zijn: een groen land met een bootje en een kerktorentje, waarin kleurig ge klede boerinnen en schattige kindertjes ontspan nen rondwandelen. De in zijn tijd hogelijk ge waardeerde Cassiers staat na een periode van vergetelheid nu weer volop in de belangstelling. In 1994 wijdden het Museum Vleeshuis in Ant werpen en het Katwijks Museum een grote ten toonstelling aan zijn werk, die in 1995 gevolgd werd door een bescheiden expositie in de Schotse Huizen in Veere. Ter gelegenheid van de tentoonstelling van 1994 verscheen het hier be sproken boek. De Antwerpenaar Cassiers was in zijn tijd een vooraanstaand en geacht kunstenaar. Vooral de aquarel had zijn voorliefde, en hij was vele jaren voorzitter van de Société Royale Beige des Aqua- rellistes. Flij was de eerste belangrijke ontwerper van affiches in België en tekende illustraties voor bibliofiele uitgaven en schoolplaten. Hij was een begaafd tekenaar en aquarellist en zijn affiches voor de Red Star Line behoren tot de mooiste re clameplaten uit de periode rond de eeuwwisse-

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 1996 | | pagina 31