SIGNALEMENTEN
76
George Sponselee, De Tweede Wereldoorlog in
Oost Zeeuws- Vlaanderen. Hulst 1994, 96 blz.,
ISBN 961-223-0277.
In dit boek worden de gebeurtenissen in Oost-
Zeeuws-Vlaanderen in mei 1940 beschreven. De
titel van het boek wekt dan ook verwachtingen
die door de inhoud niet worden waargemaakt.
De jaren van de bezetting en de komst van de
bevrijders komen niet aan de orde.
In de militaire strijd die met de Duitse inval be
gon, had Zeeland een bijzondere rol. De provin
cie viel buiten de capitulatie op 15 mei. Zeeuws-
Vlaanderen onderscheidde zich door zijn ligging
weer van de rest van Zeeland. De verdediging
werd gevoerd door Franse en Belgische soldaten.
De laatsten verlieten Zeeuws-Vlaanderen op 25
mei 1940.
Het boek moet het hebben van de verhalen
van enkele mensen van wie het leven drastisch
veranderde door de oorlog. Bij voorbeeld een
chauffeur van de Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg
Maatschappij die met een gevorderde vrachtwa
gen voor het leger moest rijden. Hij vluchtte voor
de Duitsers uit en kwam via de Franse havenstad
Brest op 19 juni in Engeland aan, om daar als
keukenhulp van Koningin Wilhelmina te gaan
werken. Ook is het interessant te lezen tot welke
correspondentie het sneuvelen van een dienst
plichtige soldaat uit Koewacht aanleiding heeft
gegeven: brieven van het Centraal Registratiebu
reau van het Afwikkelingsbureau van het Depar
tement van Defensie, van de burgemeester van
Houten en van de kinderboekenschrijver W.G.
van de Hulst.
De vele illustraties vullen de tekst goed aan.
Wel is het jammer dat zij slecht afgedrukt zijn:
vaag en vaal bruin.
C. Kool
Journaal van een wijnkoper. Belevenissen van
Hendrik Brouwer (1769-1817). Samengesteld en
van een inleiding voorzien door Peter Sijnke.
Slibreeks nr. 74. Stichting Kunstuitleen Zeeland,
Middelburg 1995. Prijs: 10,-.
Dit journaal is een pareltje in de Slibreeks, een
klein document humain dat een tipje van de
sluier oplicht van de belevingswereld van voor
aanstaanden in het Middelburg van weleer. Hen
drik Brouwer staat met zijn fraaie portret op het
boekje en nodigt de lezer uit tot een nadere ken
nismaking met deze regent, die in een overgangs
periode een belangrijke positie in het stedelijk
bestuur innam en die daarna ook weer verloor.
Dagboeken en memoires zijn een interessante
bron van onderzoek, zeker als de betreffende
persoon dicht bij het vuur van het stedelijk be
stuur zat. In Zeeland zijn wij niet veiwend met
een grote rijkdom aan wat tegenwoordig met een
lelijk woord 'egodocumenten' worden genoemd.
Het voorproefje dat Peter Sijnke ons in dit boekje
heeft geboden, smaakt naar meer. Niet alleen de
gebruikelijke familiegebeurtenissen zoals huwe
lijk, geboorte en overlijden worden hier gememo
reerd, er komt - gelukkig - meer aan bod: de in
enting van zijn dochtertje met menselijke pokstof,
de overstroming van 1808, medische problemen,
en vooral politieke ontwikkelingen waardoor
Brouwer lucratieve functies verloor en later weer
andere (minder lucratieve) kreeg. Het interes
santst zijn Brouwers belevenissen onder de
Franse bezetting, zijn marchanderen om met alle
vriendelijkheid tussen de oude regentenmacht en
de nieuwe burgerlijke machthebbers door te lave
ren, het verhaal van hoe hij, tegen wil en dank,
zich aan het hoofd van de Engelse troepen Mid
delburg binnen zag trekken, en het relaas van
zijn aanwezigheid bij het bezoek van Lodewijk
Napoleon aan Middelburg in 1809-
Dit soort persoonlijke verhalen zijn een grote
aanwinst voor het beeld van het verleden, dat
hierdoor aan glans wint.
J.L. Kool
G.J. Lepoeter. De geheimen van de kerk. van Ka-
pelle onthuld. Van Onze-Lieve-Vrouwekerk tot
huis voor het Woord. Heemkundige kring De Be-
velanden, Goes 1996. 504 blz., 206 illustraties.
ISBN 90 70298 23 6. Prijs: 50.
Eindelijk is het boek er dan. Ingewijden wisten
dat eens het levenswerk van Lepoeter, zijn troe
telkind, zou verschijnen, en nu is het grote mo
ment eindelijk daar. Al met al heeft de auteur er
nog niet eens zo erg lang aan gewerkt, maar de
kerk is wel decennia lang 'zijn' kerk geweest.
Grondig en minutieus is ieder detail van de kerk
onder de loep genomen: ruim vijfhonderd pagi
na's over één kerk tonen dat wel aan. Er is al
veel geschreven over de fraaie middeleeuwse
kerk van Kapelle met zijn karakteristieke hoekto
rentjes, maar met deze publikatie is een over
zichtswerk tot stand gekomen dat uniek is. Uiterst
gedegen beschrijft Lepoeter werkelijk ieder as
pect van de kerk: de ontstaansgeschiedenis, de
diverse details van het gebouw en de toren, de
graven en grafstenen zowel in de kerk als op het
kerkhof, een enkele graftombe en een enkel wa
penbord, het interieur en het meubilair, het orgel,
de klokken en de uurwerken. Uiteraard worden
ook de restauraties vermeld. Lepoeter beperkt
zich niet, zoals vaak gebeurt, tot de bouwkun
dige aspecten. Hij heeft getracht de rol van de
