DISSERTATIO JURIDICA
IN AUG URALIS
MATHESI YURIDICA,
PETRI WESSELING,
138
WILHELM OTTO RE Z
blijvend, die met wijzer en mantisse won het
pleit. Het tweede artikel gaat over het berekenen
van logaritmen met behulp van reeksen: Reitz
stelde een logtafel samen voor de getallen van
101 tot 1000, die in zijn artikel is afgedrukt.
Voorts publiceerde hij twee artikelen over ver
gelijkingen van de derde en vierde macht:
Nieuwe Bespiegeling en Ontcyfering der Teerling-
sche Vergelykingen (1757) en Nieuwe Oplossing
der Stelkundige Vergelykingen van de Vierde
Macht (1767). Voor het oplossen van teerlingse
vergelijkingen - dat wil zeggen derdemachtsver-
gelijkingen, dus van het type ax3 bx2 cx d
0 - en ook van vierde-machtsvergelijkingen be
stonden reeds lang regels en ingewikkelde for
mules. Door nauwgezet invullen en uitrekenen
kon de oplossing op den duur worden gevon
den. Reitz probeerde het 'langdradige en vervee
lende' gecijfer te vervangen door een 'vermake-
lyk rekenspel'. Hij is daar zeker in geslaagd:
fraaie oplossingen werden gegeven. Maar het in
zicht dat Reitz' methode vereist, kost evenveel
energie als het langdradige cijferwerk
Verder publiceerde Reitz een artikel van meet
kundige aard over oppervlakte-berekening van
een boldriehoek: Nieuwe Bespiegeling der Kloot-
Afb. 3: Titelpagina van de dissertatie van W.O. Reitz. Pro
vinciale Bibliotheek van Friesland, Leeuwarden, nr. 76R,
Q. a A M
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
Ex audoritate Magnifici Rcdoris
HiftoriarumEloquentiae Graecae Linguae in
illuftri hac Academia Profelforis Ordinarii,
NEC NON
Ampli/fimi Senatus Academici conjenfu Na-
bilijjimae Facultatis JURI'DICAE decreto
PRO GRADU DOCTORATUS
Summisquc in UTROQUE JURE LI o no rib us öc Privils-
giis rite ac legitime conlcquendis
Erttdirornm Examini fabmittit
GUL. OTTO REITZ, in Cymmjio Erxfmiam Magipr,
Jld diim 3- Seftcmb. L. H. S.
TRAfECTIJD R H E N U M,
Typis ALEXANDRI van MEGEN,
Academiae Typografhi, mdccxxxvi.
sche Figuren (1768). Navraag bij veel liefhebbe s
der wiskunde bracht aan het licht, dat niemai d
wist hoe de oppervlakte van een driehoek p
een gegeven bol moest worden berekend als e
hoeken bekend zijn. Reitz ging 'zelf handen a n
't werk slaan' om een methode te vinden. Het r-
tikel is een verslag van zijn onderzoek: hoe hij ;e
methode ontdekte, het meetkundige bewijs v. n
de juistheid en enkele reken-voorbeelden. Sterc >-
metrieboeken uit onze tijd, voor zover die n g
gebruikt worden, vermelden de regel nog steei s.
'Alles volkomen nieu en van myne vindin
schreef Reitz, maar zijn naam is niet aan de reg 1
verbonden.
Veel artikelen werden gevolgd door een 't< -
gift', die niets met het artikel te maken had. o
schreef Reitz toegiften over de deelbaarheid v: n
getallen door 7 en 11, over tovervierkanten (e1 n
bijdrage van zijn broer Karei Koenraad. die hot -
leraar was in Harlingen), over de middellijn v; t
de planeet Venus en een vertaling van Clairat s
werk.
Reitz' artikel in de Verhandelingen van I. 1
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
In het eerste deel van de Verhandelingen van h t
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
Vlissingen, dat in 1769 verscheen, stond een ar -
kei van bijna honderd bladzijden, getiteld Gro -
dig onderwys in de behandeling van Breuktalle
Het was een samenvoeging van twee artikele t
die Reitz vóór zijn overlijden had geschreve
Waarom een wetenschappelijk artikel over zo i
elementair onderwerp als breukgetallen? '[Me
nig] lezer zal met Horatius volgens Huydecope
vertolking uitroepen:
Wat heeft men toch te wachten
Van zulk een' snoeshaan, die niet kent z\ t
eigen krachten?
De bergen dreigden eens te baren, wee i 1
wach!
Maar och, wat kwam'er? een klein muisken
voor den dag'.
Reitz vervolgt dan: men oorcleele niet, voi r
dat men deze proef zal getoetst en tegen ande i
schryvers vergeleken hebben'. Hij was van m -
ning dat op de Nederlandse scholen drie boekt
ontbraken: een Nederlands woordenboek, et a
grammatica van het Nederlands en een leerboi
over de 'Tiend'rekening', dat wil zeggen et n
boek over het tientallig stelsel, inclusief de dei -
male breuken. De rector schreef als aanzet vo< r
zo'n leerboek twee artikelen: het eerste over g -
wone breuken en het tweede over decima
breuken. Stap voor stap werd de leerstof uitee -
gezet. Praktische voorbeelden en opgaven we -
den toegevoegd. Financiële rekenkunde liet 1 j
buiten beschouwing. Dat hij deze stof wèl b -
