148
GENOOTSCHAPSVERZAMELING K>
Afb. 1: Plattegrond van Middelburg, ca. 1560 gemaakt door
Jacob van Deventer. Het Molenwater (Houwer) lag toen
buiten de stadsmuren en had geen open verbinding met
de stadsgracht, raz zg zi i 295.
Nieuw en Sint Joosland in de Welsinge uitmondt.
In 1540 wordt dit kanaal in de stad doorgetrok
ken en ontstaat de Nieuwe Haven. Ten behoeve
van deze haven wordt in 1551 bij de Stadsschuur
een spui met een tweede getijmolen in gebruik
genomen.
Op de oudst bekende plattegrond van Middel
burg, omstreeks 1560 door Jacob van Deventer
vervaardigd, ligt het Molenwater aan de noord-
oost-zijde buiten de ommuurde stad en heeft hei
geen open verbinding met de stadsgracht. Hei
spuikanaal met de getijmolen, gelegen tussen de
huidige Spuistraat en de Molstraat, ligt wel bin
nen de stadsmuren. De geschiedenis van deze
molen is onduidelijk. Zeker is dat het stadsbe
stuur tussen 1556 en 1562 een nieuwe getijmolen
op de Spuibrug laat bouwen. Van deze molen
die rond I860 is gesloopt, bestaat een aquarel
van J.H. Hollestelle naar een verloren schilderij
van J.F. Schütz uit 1863'. Op de aquarel is te zier
dat de dwars over de spuibedding gebouwde
molen twee 'duikers' heeft: de linker fungeert als
afsluitbare doorvaart en in de rechter is het wa
terrad aangebracht. Nu nog is in de tuin van het
pand Spuistraat 2 de met natuursteen omrandde
rechterdoorgang te zien.
l'it een plattegrond van Pieter Bast, getekend in
1594, blijkt dat de stadsmuur/waterkering tussen
de stadsgracht en het Molenwater voor een deel is
verdwenen, waardoor het Molenwater in open
verbinding met de stadsgracht staat. Het gevolg is
dat de gracht, die aanvankelijk met zoet water
was gevuld, verzilt. Nu nog groeit langs de Heren
gracht de zoutminnende zeeaster. Bij de huidige
Seisbinnenbrug lag een dam, de Seisdam, waar
door de twee watersystemen voor het schuren
van respectievelijk de oude en de nieuwe haven
gescheiden waren. De Herengracht en het Molen
water vormden het ene systeem en de grachten
tot de Stadsschuur het andere. In 1700 wordt in
de Seisdam een duiker aangelegd, waardoor
beide watersystemen tot één systeem worden'.
Bij de stadsuitleg van 1595-1598 komt het Mo
lenwater, dat in de afgelopen eeuwen nog ver-
Afb. 2: Plattegrond van Pie
ter Bast uit 1594, getekend
vlak voor de grote stadsuit
breiding van '1595-1598;
het Molenwater staat in
open verbinding met de
stadsgracht, raz zg zi i 303-
