SIGNALEMENTEN
36
Truus Wight, Van Toeten en Blazen; Harmonieën,
fanfares en brassbands op Walcheren. Vlissingen
1996. 191 bladzijden, rijk geïllustreerd (zwart
wit). Prijs: 39,95. isbn 90-72838-14-9.
Met de muziek mee. Wie heeft niet eens stilge
staan bij de klanken van de harmonie of in een
optocht de fanfare met haar blinkende instrumen
ten en trotse vaandel bewonderd? Wie verwacht
op eenzelfde manier door dit boek te worden
meegesleept, komt helaas bedrogen uit. Walche
ren kent een groot aantal amateur-muziekvereni
gingen, waarvan sommige dit jaar een belangrijk
jubileum vieren. Voor Truus Wight was dit de
aanleiding deze verenigingen in kaart te brengen
en zoveel mogelijk gegevens over hun bestaan
bijeen te brengen.
Drieëndertig Walcherse verenigingen passeren
- chronologisch geordend naar hun jaar van op
richting - de revue. Vele bestaan al sinds de ne
gentiende eeuw en kennen een respectabele ge
schiedenis. Aan elke vereniging is een hoofdstuk
gewijd, waarin steeds na een korte historische in
leiding over de stad of het dorp op het be
treffende muziekgezelschap wordt ingegaan. Hier
wreekt zich de gekozen chronologische indeling,
daar diverse plaatsen in de loop der tijden meer
dere verenigingen herbergden. Gelukkig biedt
een register achter in het boek de lezer soelaas.
In elk hoofdstuk zijn - voor zover bekend -
gegevens over de oprichting, de financiën, de
aanschaf van kleding en instrumenten, de locaties
waar men oefende, alsmede de perikelen in de
verschillende perioden van bestaan opgenomen.
Hoogte- en dieptepunten, teloorgang en weder
oprichting, gegevens over optredens op markten
en tijdens concoursen en optochten passeren in
hoog tempo de revue. Van sommige verenigin
gen is weinig bekend, van andere is zoveel mate
riaal voorhanden dat in de beschikbare ruimte al
les slechts zeer summier aan bod kan komen.
Juist hier wordt de nieuwsgierige lezer teleurge
steld. Niet alleen komt de overvloed aan gege
vens de leesbaarheid van het boek niet ten
goede, ook zou men over bepaalde nu slechts
terloops aangeroerde zaken meer willen weten.
De commoties in Westkapelle rond de weigering
van dirigent Dieleman om in het café te oefenen
of de problemen rond de invoering van het in
Amerikaanse stijl spelen bij het Middelburgse Ju-
liana-korps verdienen bij voorbeeld meer aan
dacht. De muziekkeuze van de Walcherse vereni
gingen komt sowieso slechts mondjesmaat aan
bod. Het volledig ontbreken van bronnen- en li
teratuuroverzichten biedt de lezer ook weinig
houvast voor nadere bestudering.
Het aardigst zijn de persoonlijke herinneringen.
Talrijke anecdotes over dirigenten, optredens en
calamiteiten zijn in dit boek te vinden. De be
schrijvingen van de perikelen die tochten naar
concoursen aan de overkant bij voorbeeld met
zich meebrachten, geven een heel menselijk
beeld van het Walchers muziekleven. De gekozen
opzet per vereniging maakt het de lezer echter
lastig de grote lijnen te onderscheiden. De auteur
heeft geen enkele poging gedaan de Walcherse
verenigingen onderling te vergelijken en de bij
eengebrachte gegevens verder uit te werken. Het
instrumentarium en de muziekkeuze, de houding
ten opzichte van het opnemen van vrouwen in
de diverse gezelschappen, de verschillende maat
schappelijke groeperingen waaruit de verenigin
gen voortkwamen - dit alles zijn punten die wel
iswaar verspreid door het boek ter sprake
komen, maar waaraan geen verdere aandacht is
besteed. Van Toeten en Blazen is eerder een bun
deling van verenigingsgedenkschriften dan een
boek over de ontwikkeling van de Walcherse
amateur-muziekverenigingen.
Al met al zullen degenen die betrokken zijn
geweest bij het reilen en zeilen van de besproken
verenigingen in dit boek ongetwijfeld iets van
hun gading vinden. Bij hen zullen tijdens het le
zen de herinneringen bovenkomen en velen zul
len bij het bekijken van de vele foto's de vreugde
der herkenning smaken. Buitenstaanders zullen
het wellicht wat teleurgesteld terzijde leggen en
met onbeantwoorde vragen blijven zitten.
C.E. Zonnevylle-Heyning
Jan Peter van Baurscheit de jonge, architect,
1699-1768. Lira Elegans, Jaarboek Liers Genoot
schap voor Geschiedenis 4, 1994. 382 Bladzijden,
121 zwart-wit-foto's, uitvoerig notenapparaat.
Prijs: 850 bef, exclusief verzendkosten. Liers Ge
nootschap voor Geschiedenis vzw, Pompstraat 2,
B-2500 Lier.
Het leeuwedeel van dit geheel aan de Antwerpse
beeldhouwer en bouwmeester Jan Peter van
Baurscheit gewijde jaarboek wordt in beslag ge
nomen door een monografie van Frans Bau-
douin. De laatste vijftien pagina's behelzen een
artikel van Anne-Marie de Bruyn over Van Baur
scheit en het stadhuis van Lier. Baudouin, die
reeds sinds 1942 bezig is het oeuvre van Van
Baurscheit in kaart te brengen, heeft ter gelegen
heid van de 250ste verjaardag van het stadhuis
van Lier eindelijk de mogelijkheid gekregen zijn
omvangrijke kennis over deze kunstenaar op pa
pier te zetten. Hij beperkt zich hierbij tot Van
Baurscheits werkzaamheden als architect, die,