VAN DER HAVE
7
huis was bij een directeur, samen met een Franse
en twee Duitse jongens. Zijn studie daar schijnt
goed te verlopen. Het is niet waarschijnlijk dat hij
in een bepaalde richting afgestudeerd is. Bij zijn
huwelijk gaf hij op econoom te zijn; wanneer hij
in 1875 in het bevolkingsregister van Wemeldinge
wordt ingeschreven, is hij agronomist (weten
schappelijk geschoold landbouwer)'.
Op 24 oktober 1871 wordt hij als H.A. de Vos
in het bevolkingsregister van Goes ingeschreven,
van waar hij op 17 juli 1872 naar Kapelle
vertrekt5. Wat hij gedurende zijn verblijf in Goes
doet, is niet duidelijk. Ook zijn inschrijving in het
bevolkingsregister van de gemeente Kapelle vindt
plaats onder de naam De Vos. Hij neemt er zijn
intrek in de herberg Het Groenewoud, bewoond
door de herbergier Marinus de Dreu en zijn echt
genote Janna van Maris6. Vanaf 1873 - hij wordt
dan opgenomen in het kohier der belasting op
de honden - komen we hem verder altijd tegen
als De Vos tot Nederveen Cappel7.
Waarschijnlijk houdt de komst van Hendrik An
thony naar Kapelle verband met het bovenge
noemde huwelijk van zijn zuster Henriëtte J.W.
met de ontvanger en secretaris van Kapelle
J.J.C.R. van der Bilt en haar hiermede gepaard
gaande vestiging in Kapelle op 30 augustus 1872.
Wij hebben geen informatie over zijn activiteiten
gedurende de eerstvolgende jaren. Hij komt niet
voor in de kohieren op de hoofdelijke omslag,
zodat we kunnen aannemen dat hij op zijn
hoogst een gering zelfstandig inkomen heeft ge
had.
Wemeldingse periode
Op 6 mei 1874 vindt in opdracht van de kerk
voogden der Hervormde Gemeente te Wemel
dinge in het gemeentehuis aldaar voor een ter
mijn van veertien jaar (twee normale
pachttermijnen) de openbare verpachting van de
Kerke- of Stelhoeve plaats. De nieuwe pacht zal
ingaan met de oogst 1874 en de pacht van de ge
bouwen zal ingaan op 3 maart 1875. De pacht
wordt toegewezen aan 'den heer Hendrik Antoni
de Vos tot Nederveen Cappel, particulier wo
nende te Kapelle, als hoogsten en laatsten bieder,
voor de som van 27,- per 0.39-24 ha, jaarlijks
voor den hoop 3.108,14, hebbende zich tot bor
gen daarvoor gesteld de heer J.J.C.R. van der Bilt,
ontvanger en secretaris van de gemeente Kapelle
en Adriaan Nijssen, gezworen van de Breede Wa
tering, beiden woonachtig te Kapelle'".
De nieuwe pachter betrekt de Stelhoeve in het
voorjaar van 18759. Op 24 juni 1875 treedt hij in
Den Haag in het huwelijk met Antoinette C.J. Be-
ijerinck. Al tijdens het eerste jaar van de pacht
ziet hij kans de kerkvoogdij ertoe te bewegen op
de Stelhoeve een arbeiderswoning te bouwen.
Afb. 2: Daniël Johannes van der Have op ongeveer twintig
jarige leeftijd (raz, archief D.J. van der Have b.v.).
De toelichting op de rekening van de kerkvoog
den over 1875, eindigend met een 'kwaad slot'
van 645,55, geeft aan: 'o.a. veroorzaakt door
aanbouw van een arbeiderswoning op de Hof
stede ad 1.012,18, terwijl het de pachter een
verplichting oplegt van 70,— per jaar voor de
overige 13 pachtjaren'. Verder krijgt de pachter
toestemming om in de woning van de hofstede
een aantal ingrijpende wijzigingen aan te bren
gen. Een en ander wordt vastgelegd in een over
eenkomst gedateerd 3 december 1875.
Het verblijf van H.A. de Vos tot Nederveen
Cappel in Wemeldinge lijkt niet erg succesvol te
zijn geweest. De verstandhouding met de kerk
voogdij verslechtert snel en alles wijst erop dat hij
de pachttermijn van veertien jaar niet zal uitdie
nen. Al uit zijn brief van 15 augustus 1875
spreekt een bepaalde irritatie: hij verzoekt 'ten
derden male om een schuurladder, aangezien de
schuur hoog is en ik geen ladder bezit waarmede
ik boven in de schuur komen kan'.
De pacht over 1875 betaalt hij op 3 april 1876,
ruim een maand over tijd. Ook de volgende jaren
blijft hij met zijn pachtbetaling nauwelijks of niet
binnen de gestelde termijn. In 1877 ontstaat er
een conflict over de onteigening van 1.17.70 hec
tare grond in verband met de aanleg van een in-
