HORTUS ZELANDIAE BIJ WESTHOVE:
ONTWERP, BEHEER EN TOEKOMSTVERWACHTINGEN
91
Jan Willem Bosch
Bestuur en directie van het Zeeuws Biologisch
Museum hebben Bosch en Slabbers tuin- en land
schapsarchitecten begin 1994 opdracht gegeven
een ontwerp voor een heemtuin bij het Zeeuws
Biologisch Museum in Oostkapelle te maken. De
tuin is in het voorjaar van 1995 binnen de om-
grachting van kasteel Westhove aangelegd. Aan
de tuin grenst het uitgestrekte bos- en duingebied
dat bekend staat als de manteling van Walcheren.
Ongeveer gelijktijdig is het Engelse landschaps
park aan de noordzijde van het kasteel gerestau
reerd. Dit negentiende-eeuwse park is ingebed in
het lanenstelsel van Westhove, dat uit de acht
tiende eeuw dateert. Het gebied Westhove, be
staande uit het landschapspark, het lanenstelsel
met het bosgebied en het gebied binnen de
gracht, vormt een historische eenheid. De afstem
ming van de architectuur van de tuin op overig
Westhove vormde een belangrijk uitgangspunt
voor het programma van eisen. Bosch en Slab
bers had in een eerder stadium in opdracht van
Staatsbosbeheer het beheersplan voor de mante
ling van Walcheren opgesteld. Het herstelplan
voor het parkgebied Westhove vormt een onder
deel van dit beheersplan. De opdracht van het
Museum om een heemtuin binnen het grachten
stelsel te ontwerpen bood bij uitstek de gelegen
heid om een goede ruimtelijke afstemming van
de verschillende gebiedsdelen van Westhove te
bereiken.
All). 1: Kasteel Westhove op
de Zelandiae Descriptio
(1550).
Geschiedenis
Kasteel Westhove wordt reeds in een oorkonde
van Floris v uit 1277 genoemd. In de veertiende
eeuw is Westhove een bekend lusthof van de ab
ten van Middelburg. De Italiaan Guicciardini be
schrijft in 1566 de tuinen van Westhove in lo
vende bewoordingen. Gelet op de grote
betekenis van de Italiaanse tuinkunst in die tijd is
deze loftuiting veelzeggend.
De eerste afbeelding van het gebied is ook me
dio zestiende eeuw ontstaan: de 'Zelandiae De
scriptio', ofwel het Panorama van Walcheren, in
1550 gemaakt door Antoon van de Wijngaarde'.
Alleen het gebied rond Westhove vertoont op het
panorama al kenmerken van formele tuinkunst.
Een rechthoekige, met een muur of haag om
zoomde tuin is zichtbaar. De tuin wordt aan
beide zijden begrensd door een rij bomen. In het
midden is een fontein zichtbaar. De overige be
planting op het panorama laat geen stijlkenmer
ken zien en is kenmerkend voor de eenvoudige
(laat-)middeleeüwse boerentuin, die vooral prak
tisch nut moest hebben als moestuin en brand
hout moest leveren. De tuin bij Westhove is een
van de vroegste voorbeelden van formele tuin
kunst in Nederland,
De volgende betrouwbare afbeelding van het
gebied is de kaart van Hattinga uit 1750. Midden
achttiende eeuw is het buitenwonen op Walche-
