118
gf.nootsch aps verzamelingen
Of iedereen al deze zinnebeelden direct be
greep, blijft de vraag. Een speciale handleiding
waarin in het kort de diverse tafelstukken be
schreven werden, kon een enkele keer soelaas
bieden. In de regel werd men echter geacht vol
doende eruditie te bezitten om de betekenis van
de diverse zinnebeelden te kunnen doorgronden.
Vader Cats verwees al in de zeventiende eeuw
naar dit probleem, toen hij schreef: 'Soo ghij in
dit bancket geen smake vinden kont. soo heb
j'een domme geest, of smakeloose mont'".
Noten
1. Zelandia Illustrata m, 250, behelst naast drie
schetsen van de verschillende opdissingen tijdens
het diner dat Axel op 28 juli 1785 aan stadhouder
Willem v aanbood een korte memorie van onkos
ten. Zelandia Illustrata m, 261, is een tekening
van de rangschikking van cle schotels en schalen
tijdens één van de gangen van de maaltijd gehou
den op 17 juli 1786 ter herdenking van de bevrij
ding van Axel in 1586, eveneens vergezeld van
een memorie van onkosten. Rijksarchief in Zee
land.
2. J. Wesseling. De geschiedenis van Axel. Gronin
gen 1966, 170-171.
3. Voor een uitgebreider overzicht zie: E.C.
Schimmelpenninck-Hartman en C.E. Zonnevylle-
Heyning, 'Achttiende-eeuwse tafeldecoraties van
suiker'. In: Leids Kunsthistorisch Jaarboek 1985.
Delft 1987, 437-453.
4. D.P. Snoep. Praal en propaganda; Triumphalia
in de Noordelijke Nederlanden in de 16de en
1 7de eeuw. Alphen a.cl. Rijn 1975, noot 22. Ook:
J.B. Houwaert. Summiere beschrijvinghe van de
triumphelijke Incomst van den doorluchtighen
ende hooghgheboren Aertshertoge Matthias bin
nen die Princelijcke stadt van Brussele. Antwer
pen 1579.
5. H.M. Kesteloo. 'De stadsrekeningen van Mid
delburg m van 1500-1549'. In: Archief Zeeuws Ge
nootschap 1888, 149.
6. H.M. Kesteloo. 'De stadsrekeningen van Mid
delburg iv van 1550-1600'. In: Archief Zeeuws Ge
nootschap 1891. 133 en 138. Zie ook C. Plantin.
La entree joyeuze. Antwerpen 1582.
7. R. Holinshed. Chronicles of England. Scotland
and Ireland. London 1807-/1808 (New York
1965), dl. iv 640, en H.M. Kesteloo, 'De stadsreke
ningen van Middelburg iv van 1550-1600', in: Ar
chief Zeeuws Genootschap 1891, 138.
8. Kesteloo, op. cit. dl. v en vi, vermeldt onder
andere in 1613, 1620, 1644 en 1649 posten voor
suikerwerk.
9. J. v.d. Graft. De tapijtfabrieken der xvie en xvne
eeuw. Middelburg 1869, p. 120, noot 1.
10. Uitvoerige verklaring van het zinnebeeldig ta-
felcif.raad, dat ten decert gedient heeft op het
mael, gegeven door de Stadt vlissingen, aan Zijne
Doorlugtige Hoogheid den Heere prinse van
oranje en Nassau &c &c &c. Amsterdam 1751.
11. Coll. Atlas van Stolk v 4158.
12. Gemeentearchief Goes, Handschriftenverza
meling 83- Zie ook: F. van Dijk. Mr. Laurens Pie-
ter van de Spiegel; Raad en Burgemeester van
Goes. Assen 1963, 186-205.
13. (R. Feith), Feestplegtigheden ter gelegenheid
van het Verhond met Vrankrijk. Amsterdam 1786.
Voor verdere informatie over deze feesten zie: F.
Grijzenhout. Feesten voor het Vaderland; Patriolse
en Bataafse feesten 1780-1806. Zwolle 1989.
14. J. Wesseling. De geschiedenis van Axel. Gro
ningen 1966, 171-174.
15. J. Cats. 'Op het bancket-werck van den
Hooghgeleerden Groot Achtbaren Heer Johannes
de Brune'. In: Alle de wercken. Schiedam z.j.
