18
bleek!
Afb. 2. Ingang van de fabriek aan de Korte Nieuwstraat te
Utrecht (collectie j. Dirkse).
jammer dat het met Mej. Bleeker is misgeloopen.
Zy is toch wel zeer begaafd'".
Met wat voor 'persoonlijke moeilijkheden' Ca
roline te kampen had, is niet duidelijk. Ook zelf
zwijgt ze erover in het krantenartikel uit 1954.
Wel blijkt dat zij zich zeker bewust was van haar
capaciteiten en dat zij geen belangstelling had
voor een functie onder haar niveau12. Feit is, dat
ze op een gegeven moment het heft in eigen
handen nam en haar natuurkundig adviesbureau
begon.
Physisch adviesbureau en fabriek
Anderhalf jaar na haar promotie, op 5 juni 1930,
begon Caroline Bleeker haar 'Physisch Adviesbu
reau', dat aan bedrijven en wetenschappelijke la
boratoria adviezen gaf op het gebied van fysica
en fysische instrumentatie. Dit wetenschappelijke
adviesbureau - misschien wel het eerste in Ne
derland - heeft de Utrechtse chemicus H.R. Kruyt
beïnvloed bij de oprichting van de Nederland-
sche centrale organisatie voor Toegepast Natuur
wetenschappelijk Onderzoek (tno) in 1932". In
een brief aan ir. M.J. Schoen van 10 november
1968 schreef Caroline over het Physisch Ad
viesbureau (later het idee overgenomen doo;
Kruyt, die het tno oprichtte)'".
In september van dat jaar gaf zij de aanzt
voor een eigen fabriek, 'met één draaibankje er
één boormachientje benevens een werk
bank'" in een pand aan de Ferdinand Bolstraat ii
Utrecht. Enige tijd later verhuisde de werkplaat:
naar een aantal garageboxen aan de Laan vai
Minsweerd. Flet bedrijf, dat aanvankelijk als toe
leveringsbedrijf voor laboratoria werkte, met éér.
jongen als werknemer, legde zich toe op de se
rievervaardiging van wetenschappelijke appara
ten, zoals galvanometers, precisieweerstanden er
schuifweerstanden. In maart 1933 werd het fa
briekje van de garageboxen overgebracht naar
het pand Korte Nieuwstraat 13. In dat jaar kwair
ook de eerste catalogus uit. Het ging goed me
het bedrijf en al snel werd de ruimte te klein
Naburige panden werden aangeworven: het bo
venhuis Korte Nieuwstraat 13bis, Korte Nieuw
straat 17 en Oude Gracht 194 (tegenwoordig een
stripboekenwinkel), die via cle tuinen met elkaai
verbonden waren. Zo ontstond een waar labyrint,
dat nieuwe werknemers en bezoekers wel eens
in verwarring kon brengen; zo liep één van de
verbindingen tussen twee fabriekspanden via een
kast en een smalle, meterslange gang.
In 1936 werd het bedrijf een commanditaire
vennootschap, met als vennoten onder meer dr.
C.E. Bleeker en drs. G.J.D.J. Willemse, die voor
dien op de fysische faculteit de belangrijke func
tie van hoofdassistent van de Technische Dienst
had vervuld. Het bedrijf had perspectief: een jaar
later waren er reeds 25 werknemers in dienst.
Caroline Bleeker was al jaren bevriend met
prof. Frits Zernike (1888-1966) uit Groningen, die
toen reeds beroemd was wegens zijn werk op
het gebied van optica. Beïnvloed door en mei
enige financiële steun van Zernike, besloot Lili in
1937 het bedrijf uit te breiden met een afdeling
waar optische apparatuur werd geproduceerd -
een novum voor ons land.
In 1939 werd de commanditaire vennootschap
ontbonden en zetten Caroline Bleeker en Gerard
Willemse hun bedrijf voor gezamenlijke rekening
voort onder de naam Nederlandse Optiek- en In
strumentenfabriek Dr. C.E. Bleeker (nedoptifa).
Het bedrijf werd hoe langer hoe bekender en
kreeg door de uitstekende kwaliteit van de instru
menten die er werden gemaakt zelfs internatio
nale vermaardheid. De optische afdeling ontwik
kelde zich eveneens snel tot een succes, en in
1939 werd begonnen met de productie van een
serie van 6 x 24 prismakijkers voor het Neder
landse leger.
In en na de Tweede Wereldoorlog
In mei 1940 werd Nederland door de Duitsers
