BI KEKER
21
studie over vrouwen met universitaire opleiding:
'Een aparte positie neemt dr. C.E. Bleeker in als
directrice van een bedrijf, zowel omdat er nog
maar enkele vrouwen als zodanig optreden als
ook wegens de wetenschappelijke grondslag van
dit bedrijf, waar instrumenten voor wetenschap
pelijke doeleinden op het gebied van optiek en
meetinstrumenten worden vervaardigd en aan
wetenschappelijke instellingen in de hele wereld
geleverd worden24'.
Bleeker en de fasecontrastmicroscoop
De fabriek van Caroline Bleeker was het eerste
bedrijf ter wereld dat complete fasecontrastmicro-
scopen maakte. Dit was mogelijk door de nauwe
samenwerking met de uitvinder van dit instru
ment, de eerder genoemde Frits Zernike. Samen
bezaten Bleeker en Zernike een octrooi op deze
microscoop, dat in 1947 werd aangevraagd en in
1962 werd toegewezen. Toen Zernike in 1953 de
Nobelprijs ontving voor zijn fasecontrastmicro
scoop, deelde de fabriek 'Bleeker', die de micro
scopen maakte, in de eer.
Het jaar 1953 was niet alleen in verband met
de Nobelprijs van Zernike van belang voor Caro-
ine's bedrijf. In november van dat jaar was het
25 jaar geleden dat zij was gepromoveerd. Het
novembernummer van het bedrijfsblad De Loupe
berichtte uitvoerig over haar huldiging door het
personeel. Zo lezen we onder meer: 'Als die dag
er niet geweest was, zou ons aller leven heel an
ders gelopen zijn. Vandaar ook, dat wij Vrijdag,
6 November, met oprecht gevoelde trots onze
gelukwensen aan Mej. Bleeker hebben aangebo
den'25. Tijdens de toespraken bij deze huldiging
kwam een aantal saillante kenmerken van het
beleid van Caroline Bleeker aan de orde. Een van
de sprekers merkte op: 'U behoort ongetwijfeld
tot de vooruitstrevende vrouwen, die mede
bevorderd hebben, dat de emancipatie der vrou
wen in de huidige samenleving zo'n belangrijke
plaats is gaan innemen'26. Een van de dames
egde de nadruk op het feit, dat Mej. Bleeker op
ruime schaal aan jonge vrouwen van allerlei
graad van ontwikkeling de gelegenheid geeft,
mee te werken in het bedrijf, dat Mej. Bleeker
heeft weten op te bouwen, wat de verhouding
Ier sexen een beetje in evenwicht brengt'27. Zelf
zei zij in haar dankwoord, er geen verdienste in
te zien een jubileum te vieren: 'Als je maar rustig
wacht en lang genoeg leeft, dan komt het van
zelf.' Verder hoopte zij dat te zijner tijd de
verhouding man-vrouw in de fabriek zo ongeveer
half om half zou zijn'28. Dat dit geen loze woor
den waren, blijkt ook uit de stukken. Zo staat
reeds in het jaarverslag van 1940-1941 dat in
ons bedrijf steeds meer vrouwelijke krachten een
plaats zullen vinden'29.
Afb. 5. Caroline Bleeker (collectie G. van Ginkel).
De laatste jaren
De jaren 1960-1964 zijn jaren van uitersten. Er
was erkenning op het hoogste niveau: koningin
Juliana kwam op bezoek. Het bedrijf was echter
economisch zwak geworden was. De bedrijfsre
sultaten waren slecht. De marketing van het zeer
hoogwaardige product kon wegens gebrek aan
middelen niet professioneel worden aangepakt.
Ook toonde Caroline Bleeker geen begrip voor
de veranderende arbeidsverhoudingen en kon zij
moeilijk overweg met vakbonden. Omdat zij sala
risverhogingen voor het personeel tegenhield,
werden haar specialisten weggekocht door an
dere bedrijven, zoals Philips en Euratom.
Er ontstond een gespannen relatie met de Raad
van Commissarissen. Caroline gaf te kennen dat
het werk haar ook fysiek te zwaar viel (ze was
inmiddels de zestig gepasseerd). Na rijp beraad
werd door de Commissarissen besloten Caroline
Bleeker en Gerard Willemse op hun verzoek eer
vol ontslag te verlenen als directeuren van de fa
briek. Op 15 december 1963 werden de zakenre
laties geïnformeerd en op 31 december 1963
traden de beide directeuren af. Om vijf uur 's
middags verlieten zij de fabriek; alle opdrachten
waren afgehandeld en er lag geen werk meer te
wachten. De grondleggers van het bedrijf zouden
