Signalementen
37
Voor literatoren en Boutens-liefhebbers is de
catalogus zelf natuurlijk interessant. Deze publi
catie ontleent haar belang echter niet uitsluitend
aan de inventarisatie en beschrijving van het bezit
van de zb. Een drietal essays maken het boek
ook voor een ruimer publiek aantrekkelijk. Ro
nald Rijkse verhaalt de wederwaardigheden van
Boutens' boekenbezit en vertelt op welke wijze
dit in handen van de zb is gekomen. Bram Peper
kamp schetst in het kort leven en werk van P.C.
Boutens, een dichter pur sang met hooggestemde
idealen over het dichterschap. Het voetstuk
waarop Boutens ooit stond, heeft momenteel
plaats gemaakt voor een bescheiden plek in de
literatuurgeschiedenis. Terecht concludeert Peper
kamp echter, dat wie oog heeft voor de literaire
traditie, die kan onmogelijk aan het werk van
Boutens voorbij gaan. Marco Goud, tot besluit,
heeft onderzoek gedaan naar opdrachten in ban
den uit de bibliotheek van Boutens. Daaruit
groeit een beeld van Boutens' veelzijdige literaire
contacten en zijn inbedding in de Europese lite
raire context. Volgens Goud, die aan een proef
schrift over de dichter werkt, behoeft dit aspect
nader onderzoek. In ieder geval wordt duidelijk
dat Boutens meer las dan Plato en de Bijbel.
De P.C. Boutens-collectie van de Zeeuwse Bibli
otheek te Middelburg is uitgevoerd in een sobere
maar stijlvolle en rustige typografie, die bijdraagt
aan de aantrekkelijkheid van het boek. Jammer
is, dat het boek slechts spaarzaam is geïllustreerd
Boutens' bundels zijn vaak pareltjes van boek
drukkunst en reliure) en dat de afbeeldingen van
matige kwaliteit zijn. De financiën zullen de uit
gever op dit punt wel beperkingen hebben opge
legd. Dit minpunt neemt niet weg, dat deze pu
blicatie recht doet aan het belang van de unieke
Boutens-verzameling in de Zeeuwse Bibliotheek.
F.F.X. Smulders
Wim Riemens, Locaties. On the Spot. Uniepers,
Abcoude, 1997. Samengesteld door Ruden Rie
mens, voorwoord van Andreas Oosthoek. 158
Blz. Foto's zwart/wit kleur. Isbn 6825-169-4.
Prijs: 49,50.
Je zou Wim Riemens (1933-1995) kunnen om
schrijven als een typisch Zeeuws fotograaf. On
danks zijn vele reizen bleef hij Zeeland trouw. Hij
bleef er wonen en het Zeeuwse land en water
bleken een onuitputtelijke inspiratiebron. Recen
telijk verscheen een overzicht van zijn werk on
der de titel Locaties. Het vormt een gloedvol do
cument over zijn veelzijdige oeuvre.
Riemens zag zichzelf niet in cle eerste plaats als
'jager op schone platen', maar vooral als reiziger.
Een fotograaf die het doet met wat hij tegenkomt,
wars van artistieke oveiwegingen. Het is een
houding die je bij meer fotografen tegenkomt.
Toch blijkt deze nuchtere mentaliteit niet uit zijn
foto's. Locaties is een boek vol verstilde, lyrische
opnamen. Riemens heeft er misschien niet op
'gejaagd', maar hij weet in ieder geval goed hoe
hij een 'schone plaat' moet maken.
Het boek valt uiteen in drie delen. Het eerste,
Elementenheeft Riemens' Zeeuwse werk tot on
derwerp en is meteen ook het grootste deel. Rie
mens toont zich een meester in de landschapsfo
tografie. Hij heeft een scherp oog voor de strakke
patronen van het boerenland en de grilligheid
van de kust. Het is soms alsof de fotograaf zich
heeft ingegraven of tot aan zijn middel in de
branding is gaan staan om de opnamen te ma
ken. Stoere foto's zijn het, vol steen, klei en wa
ter. De beschouwer wordt als het ware de foto
ingezogen; Riemens maakt in deze opnamen de
elementen bijna voelbaar.
Het tweede deel, Passagesbehandelt de reisfo
tografie van Riemens. Ook hier blijkt weer die
minutieuze aandacht voor de materie. Er komen
maar weinig mensen voor in deze opnamen. De
genen die wel zijn geportretteerd, zijn keuterboe
ren, kleine vissers en eenzame herders. Riemens
lijkt zich verwant te voelen met deze mensen;
ook zij houden zich direct met de materie - de
zee, de grond - bezig. Je krijgt bijna het idee dat
hij in Portugal en Spanje de mensen fotogra
feerde die hij in het geordende, moderne Neder
land niet meer kon vinden.
In het derde deel ten slotte, Splendid Isolation
komt een heel andere kant van de fotograaf naar
voren. We keren terug naar Zeeland, naar Middel
burg om precies te zijn. In de jaren '70 vindt daar
een culturele renaissance plaats. De kleine stad
wordt een podium van het experiment op het ge
bied van theater, muziek en beeldende kunst.
Riemens wordt gepresenteerd als de chroniqueur
van deze periode. Hij portretteert Johnny van
Doorn en Simon Vinkenoog, saxofonist Willem
Breuker die de longen uit zijn lijf blaast, en de
beeldend kunstenaar Lawrence Weiner in een ka
rakteristiek zelfingenomen pose.
In Splendid Isolation ontbreekt het landschap,
het geweld van de elementen. De mens staat
centraal in deze opnamen, of het nu conventio
nele portretten betreft of foto's van acteurs en
musici in actie. Vooral in de laatste categorie be
vinden zich ware juweeltjes: drummer Han Ben-
nink die is vastgelegd teiwijl hij het uitschreeuwt
van plezier, of collega-fotograaf Ed van der Els-
ken geconcentreerd discussiërend. Zoals Riemens
in zijn beste 'Zeeuwse' werk de elementen voel
baar weet te maken, zo betrekt hij de kijker hier
bij de optredens en de vurige debatten waarvan
hij getuige was.
Het boek is samengeteld door Ruden, de zoon
van Riemens. Ruden Riemens is zelf fotograaf en
dat heeft eivoor gezorgd dat het boek niet slechts
