ATERDUNEN 53
oes was in opkomst. In Brouwershaven, Veere
n Vlissingen begonnen zich juist de eerste be-
oners te vestigen, maar deze plaatsen hadden
og geen eigen parochiekerk.
Ook Damme, de uiteindelijke woonplaats van
f iaerlant, was nog een jonge stad. De nederzet-
ng was ontstaan op en nabij de dam die om-
•eeks 1170 in het Zwin was gelegd. Toen Jacob
het stadje woonde, maakte het juist een pe-
i )de van snelle groei door, maar het was nog
s. ;eds een open stad, zonder muren of poorten.
;genover het huidige stadhuis bevond zich een
ote slikvlakte, die als spuikom voor een water-
olen werd gebruikt. Het Sint-Janshospitaal en
a Onze-Lieve-Vrouwekerk bestonden reeds in
Jacobs tijd, en aan de Hoogstraat werden grote
koopmanshuizen gebouwd, waarvan er enkele
iog altijd bestaan.
Intussen ging de verzanding van het Zwin
:oor, en Damme werd steeds moeilijker bereik
baar. Rond 1270 werden de eerste huizen in Sluis
;ebouwd, en deze plaats zou na Maerlants dood
nel de handelsfunctie van Damme overnemen.
Ten noorden van Sluis strekte zich de brede
Zwinmonding uit. Daarin lagen verscheidene ei
landen. Cadzand wordt in 1111-1115 genoemd,
en blijkens de naam (ontstaan uit kade-zand) was
er toen al sprake van omkadingen. Reeds in 1177
worden hier polders vermeld. Ook Zuidzande is
waarschijnlijk in de twaalfde eeuw bedijkt.
Nog verder noordelijk, waar zich nu de mon
ding van de Westerschelde uitstrekt, lagen de
eilanden Wulpen en Koezand. Wulpen was een
dichtbevolkt eiland. In Maerlants tijd stonden hier
zelfs vier kerken. Het veel kleinere Koezand was
in 1244 bedijkt, maar had geen eigen kerk. En er
gens op dit uiterste noordpuntje van Vlaanderen
moet Waterdunen hebben gelegen, de plaats
waar Jacobus, de zoon van Petrus, in 1321 een
afschrift van Maerlants Rijmbijbel maakte.
Pastoor Jacobus en zijn handschrift
Het is op zichzelf heel bijzonder dat we op dit
moment nog iets weten van het bestaan van Jaco
bus, pastoor in Waterdunen. Hij is de man die het
exemplaar van de Rijmbijbel heeft afgeschreven
\fb. 1: De schepping der die-
en. Jacob van Maerlant, Rijmbij
bel, Berlijn, Staatsbibliothek der
Stiftung Preussischer Kulturbe-
itz, Germ. fol. 622, folio 2 r.
