DE KUNST VAN HET DELTADENKEN
9
voor ogen moeten staan. We moeten ons meer
dan ooit bezinnen eer we beginnen met de bouw
van waterstaatkundige werken. En als we bou
wen, kunnen we dat het best doen met het oog
op het dienen van meerdere functies; met andere
woorden, we moeten bouwwerken neerzetten
die eenvoudig te reconstrueren zijn of ook voor
andere doeleinden kunnen worden gebruikt. De
mogelijkheid van de Haringvlietsluizen om als
stormvloedkering te worden gebruikt is daar een
goed voorbeeld van. Integraal waterbeheer moet
meer dan ooit in de praktijk worden gebracht,
aangezien het nemen van maatregelen vanuit één
bepaald belang en het in te veel stukken knippen
van de besluitvorming onbedoeld andere belan
gen tekort doen.
De kunst van het cleltadenken
Wat maakt nu cleltadenken tot een kunst? Dat is
het gezamenlijk goed doordrongen zijn van de
scheppende krachten en processen van de ele
menten water en aarde die onze delta vormen,
deze in stand houden en hun unieke waarde be
palen. Vanuit dat bewustzijn beslissen we samen
over de waterhuishouding, het ruimtegebruik van
de delta en de manier waarop wij ingrijpen. We
gebruiken hiervoor locale, regionale en (interna
tionale kennis. De delta wordt dan vanzelf een
door de natuur geïnspireerd en samen met de na
tuur gemaakt kunstwerk, waarin onze Neder
landse cultuur van waterbouw, handelsgeest en
doeltreffend gepland ruimtegebruik opvallend tot
uiting komen. Een belangrijke prikkel voor deze
benadering zou wel eens de toepassing van het
adagium 'Laat de prijs van water de waarheid ver
tellen' kunnen zijn. Dit zou de juiste knelpunten
aan het licht brengen. Vervolgens moeten we er
naar streven die op te lossen door beter gebruik
te maken van natuurlijke processen of door tech
nische vernieuwingen.
Literatuur
Bijlsma, L. en Sadacharan, D. The logic of feeling
in coastal zone management. Coastal Zone Ma
nagement Centre, Den Haag, juli 1995.
H+N+S Landschapsarchitecten. Landschap. Utrecht
1998.
Afb. 7. Zeeland veilig.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Interna
tional Conference on Sustainable Development of
Deltas. Amsterdam, november 1998.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat en Instituut
voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (Univer
siteit Utrecht). De keerzijde van ons klimaat.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Vierde Nota
Waterhuishouding: Regeringsvoornemen. Den
Haag, september 1997.
Nederlands Studie Centrum. Congres Vijfde Nota
Ruimtelijke OrdeningEen eerste aanzet. 16 de
cember 1998.
Projectgroep Waternood. Grondwater als leidraad
voor het oppervlaktewater. Unie van Waterschap
pen en Dienst Landelijk Gebied, 1998.
Saeijs, H.L.F., Adriaanse, L.A., Spanjers, A.T. 'Uit
dagingen voor het waterbeheer in de 21e eeuw;
Kansen voor innovatie en nieuw beleid'. Stede-
houw Ruimtelijke Ordening 97 (1998), nr. 4.
Noten
1. Tien centimeter hoger gemiddeld hoogwater
bij Vlissingen en dertig centimeter bij de Belgi
sche grens.
