ZAND, WATER EN VISI1
gesteld ter verhoging van cle veiligheid. Aanvan
kelijk ging de aandacht vooral uit naar de dijken.
De kennis om op verantwoorde wijze een delta-
veilig duin te ontwerpen, ontbrak.
Onderzoek door de Technische Adviescom
missie voor de Waterkeringen (taw) naar duinaf
slag tijdens storm resulteerde in 1971 in een voor
lopige en pas in 1984 in een definitieve leidraad
voor het toetsen van een duinwaterkering onder
extreme condities (1). Uit het onderzoek bleek,
dat duinafslag nagenoeg stopt wanneer een even-
wichtsprofiel is gevormd dat behoort bij de locale
omstandigheden. De belangrijkste les van het on
derzoek is, dat bij smalle duinen het strandniveau
een even grote rol speelt bij de kans op door
braak als het duinvolume.
De duinverzwaringen werden overwegend aan
de achterzijde van de zeereep (de aan het strand
grenzende duinrij) uitgevoerd. Dit vergt het min
ste zand. De nadelige gevolgen voor de natuur
en andere belangen werden voor lief genomen.
Pas aan het einde van de jaren tachtig, toen
strandsuppleties zeewaartse verplaatsing van de
kustlijn mogelijk maakten, werd het duin op en
kele plaatsen aan de zeezijde verzwaard. Gaan
deweg kwam er meer aandacht voor de land
schappelijke inpassing van de zandaanvullingen.
Er werd extra volume aangebracht om deze een
duinachtig aanzien te geven. Niettemin moet
worden geconstateerd, dat door het opvullen van
duinpannen en holten aan de landzijde de smalle
duintrajecten aan natuurlijkheid hebben ingeboet.
Uit een oogpunt van beheer werd gestreefd
naar een waterkering met zo weinig mogelijk
vreemde elementen. Gebouwen op dijken en
duinen werden bij een delta verzwaring meests
verwijderd. Nader onderzoek naar de eflecter
van gebouwen op de duinafslag liet toe dat I
recentere verzwaringen sommige bouwwerke
konden worden gespaard. Illustratief is de situat
bij Cadzand. Bij de eerste verzwaring werden c 1
hotels Noordzee en De Wielingen verplaatst. 1 j
de tweede verzwaring konden - na extra mode -
onderzoek - de hotels De Blanke Top en La Sp>
zia blijven staan.
Het duinbeheer was tot voor kort zeer intensie
en gericht op het ontstaan van een optimale ve
getatie om verstuiving tegen te gaan. Met de op
waardering van de natuurlijke processen wordt
thans, waar mogelijk, een extensief beheer voor
gestaan. teneinde door verstuiving het systeem
continu te laten verjongen.
Kits/verdediging: handhaven van Zeeuws areaal
Tot in de jaren zestig werd de kust van Zeeland
verdedigd met paalhoofden en stenen strand-
hoofden die voor het grootste deel al in de vo
rige eeuw waren aangelegd. In de loop van de
Afb. 2. Paalrijen (zonder steenbekleding) langs de Schouwse kust nabij paal 12 (foto Rijkswaterstaat).
