118
BOEKBESPREKINGEN
tratie is voltooid uiteindelijk 213 Zeeuwse
bouwwerken voorgedragen voor aanwijzing tot
rijksmonument. Het betreft hier niet alleen woon
huizen en overheidsgebouwen. Ook industriële
bouwwerken als de coöperatieve roterij Sint An-
dries bij Koewacht, verdedigingswerken (het ar
senaal in Terneuzen) en straatmeubilair als de uit
1884 daterende fontein ter ere van Betje Wolff en
Aagje Deken op het Vlissingse Bellamypark wer
den in het kader van het Monumenten Selectie
Project voorgedragen.
Het boekje van Berit Sens over de geselec
teerde jonge bouwkunst geeft inzage in de keuze
die gemaakt is en toont aan de hand van fraaie,
door Wim Helm gemaakte kleurenfoto's hoe rijk
de provincie Zeeland aan jonge architectuur is.
Niet alle voorgedragen monumenten worden uit
voerig behandeld, hoewel zij achterin wel in een
op plaats geordende lijst zijn opgenomen. Wel is
ernaar gestreefd uit alle delen van Zeeland voor
beelden te tonen en ook de variëteit binnen de
selectie naar voren te laten komen.
De publicatie begint met een beknopt over
zicht van de economische ontwikkelingen in de
betreffende periode en de daarmee samenhan
gende vraag naar nieuwe bouwwerken. Ook
worden kort de belangrijkste stilistische ontwik
kelingen geschetst. Vervolgens worden streeksge
wijs voorbeelden gegeven, waarbij korte informa
tie over de betrokken panden wordt gegeven.
Kerken en kloosters, villa's en dienstwoningen,
watertorens en sluiscomplexen, fabriekspanden
en muziektenten, ja zelfs de oude bibliotheek van
het Zeeuws Genootschap, in 1889 naar een ont
werp van J.A. Frederiks naast het pand Wage-
naarstraat 1 te Middelburg gebouwd, komen hier
bij aan bod. Ruim 90 voorbeelden worden aan cle
hand van een of meer foto's en een korte tekst
toegelicht. Soms is de verstrekte informatie wel
erg kort en is zeker voor de leek - niet duide
lijk waarom een bepaald object zo waardevol is
dat het bescherming verdient. Dit is ten dele te
wijten aan de bewust gemaakte keuze elk bouw
werk in haar geheel te willen tonen, waardooi
voor detailfoto's, die nu juist het bijzondere ka
rakter van het gebouw of object zouden kunnen
onderstrepen, zelden plaats is. Aan de lezer gaai
nu de enorme rijkdom aan bouwkundige detail-
van bijvoorbeeld het PZEM-gebouw aan de Poe
lenclaelesingel in Middelburg of het landhuis Wel
gelegen in Serooskerke (Walcheren) voorbij. Ho
pelijk spoort de enkele detailfoto, die wel i.-
opgenomen, de lezer aan de geselecteerde
bouwwerken eens (met een verrekijker!) aan een
nader onderzoek te onderwerpen. Ook van dt
interieurs zijn geen afbeeldingen opgenomen. Te
recht wordt regelmatig in de tekst gewezen op
waardevolle onderdelen van het interieur in dt
betreffende panden, maar nergens worden hiei
afbeeldingen van gegeven. Nu worden deze ook
niet ter bescherming voorgedragen (slechts exte
rieurs kunnen in Nederland wettelijk beschermd
worden), doch iets meer aandacht voor dit on
derdeel zou zeker smaakmakend gewerkt hebben
en er wellicht mede toe kunnen leiden dat ool<
dit onderdeel van de rijksmonumenten de erken
ning èn bescherming krijgt, die zij verdient.
Al met al is Jonge bouwkunst geselecteerd een
leuk boekje, dat terecht aandacht vraagt voor een
groep interessante bouwkundige objecten en al-
gids voor verkenningstochten door Zeeland goec
te gebruiken is. Enig bladeren is hierbij wel ver
eist. Een index ontbreekt en de plaatsen zijn bin
nen de regio's niet in alfabetische volgorde ge
rangschikt. Een kaart van Zeeland met daarop
aangegeven de nummers van de behandelde ob
jecten biedt echter uitkomst. De geïnteresseerde
lezer, die nadere gegevens zoekt over de stilisti
sche ontwikkelingen in Zeeland of de architecten
van de geselecteerde objecten, wordt via de lite
ratuurlijst achterin op weg geholpen.
C.E. Zonnevylle-Heyning
