WALCHEREN IN DE FRANSE TIJD
143
F.\en dreigt nog een opstand van matrozen, die
zi h ontslagen achten en nu hun gages opeisen.
Een particulier, een zekere Louisse, zorgt voor de
bt nodigde financiën.
In Zeeland heerst tevredenheid; de autonomie
van de provincie was immers gered. In Parijs
echter is men in het geheel niet tevreden. Ook in
Den Haag is er kritiek. Het is daar opgevallen dat
di oude regering in Zeeland is gehandhaafd.
M en dringt er bij Parijs op aan 'een gedugte le
ge rmacht te vestigen en de municipaliteit van
Middelburg niet te vertrouwen die immers
h; dden trouw gezworen aan de dwingeland
de stadhouder'1. Parijs heeft met dat verzoek geen
probleem; weldra zijn er 9.000 man in Zeeland,
w tarvan 4.000 in Walcheren, met als gevolgen:
willekeurige inkwartiering, hoge onderhoudskos
ten en geen inkomsten uit de handel. Het provin
ciaal bestuur beklaagt zich over deze wantoestan
den.
Nog in het zelfde jaar wordt het provinciale be
st aur vervangen door 'de provisionele represen-
t: nten van het Volk van Zeeland". Bij de af te
leggen eed moest men zich uitspreken tegen de
siadhouder en voor Vrijheid, Gelijkheid en Bur
gerlijke rechten. Pas in 1798 verliest Zeeland zijn
si >uvereiniteit en gaat de provincie definitief op
ii de Bataafse Republiek.
I et verdrag van Den Haag
be vredesonderhandelingen in Parijs duren in-
n iddels voort. Het belang van Walcheren moge
h ijken uit het volgende citaat uit de Parijse cor
respondentie. 'Het is maar een smalle strook
grond, maar voor Frankrijk van groter nut dan de
aanwinst van een uitgestrekt land. Aan land geen
gebrek, maar wel aan een haven aan de zee".
I at is voor de Zeeuwen onaanvaardbaar, want
't vee van de aanzienlijkste landstreken, de wieg
en bakermat van onze zeehelden, de beste zee
haven en dok, zouden we dat prijs geven? Ook
nu vaardigt men een eigen delegatie, bestaande
uit de oud-pensionaris van Middelburg Ermerins
en de Franse predikant L'Ange uit Middelburg, af
om de Zeeuwse zaak persoonlijk te gaan beplei-
ti n. Het voorstel om ook deze afvaardiging toe te
1; ten, doet een aantal deputé's in woede ontste
ken en de onderhandelingen worden verplaatst
raar Den Haag. Daar wordt het verdrag van Den
I aag in mei 1795 ondertekend.
Dit verdrag laat de soevereiniteit van de Ba
taafse Republiek ongemoeid. De Republiek moet
I ij dat verdrag honderd miljoen gulden betalen
an Frankrijk in ruil voor de wederzijdse erken-
i ing en als vergoeding voor de legering van troe
pen. Men krijgt gelegenheid een eigen grondwet
te maken naar Frans model. Zeeland blijft wel als
autonoom gewest deel uitmaken van de Bataafse
Republiek, maar er komt een legering van een
Frans garnizoen in Vlissingen en 'de haven van
Vlissingen zal met alle vrijheid voor de beide vol
ken gemeen zijn. In Vlissingen krijgt iedere natie
zijn eigen arsenalen en magazijnen; voor beider
gebruik de haven en het dok voor het bouwen
van schepen".
Zo komt Vlissingen vanaf 16 mei 1795 onder
co-territorialiteit. Is de tekst van het verdrag van
wege de formele gelijkwaardigheid nog enigszins
redelijk te noemen, de praktijk van de naleving
ervan is dat absoluut niet. De Fransen beschou
wen deze regeling als een vorm van bezetting
van geheel Walcheren. Het vee wordt geslacht,
de weiden willekeurig gebruikt voor exercitie, de
vruchten vernield, vrouwen en kinderen mishan
deld en landlieden van huis en hof verdreven,
buitenverblijven met geweld ingepikt en beurt
schepen aangehouden.
De vreugde over de Franse bevrijding daalt al
snel. Den Haag doet zijn beklag in Parijs. Dan
volgt weer een lange periode van onderhandelin
gen. In Frankrijk zelf verandert er veel. Generaal
Bonaparte wordt eerste consul en later keizer; dit
is het einde van de revolutie en het begin van de
dictatuur. Tenslotte komt er juni 1803 een nieuw
verdrag tot stand tussen Frankrijk en de Bataafse
Republiek, dat bepaald geen verzachting is, inte-
Afb. 1. Tekening van het planten van de Vrijheidsboom op
de Markt van Middelburg op 13 febr. 1795. (ZA, KZGW,
Zei. 111. III-287b)
