18
HAVENPLAATSEN IN ZEELAND
Zeeuwse schippers en kooplieden als vrachtvaar
ders tussen Engeland en het vasteland in op
dracht van lieden van allerhande nationaliteit.
Opvallend is daarnaast de positie van Zeeland als
het voorland van het hertogdom Brabant, met
name van Antwerpen. Het handelscontact betreft
hier onder andere de leverantie van zout en zee
vis ten behoeve van Antwerpen en alle meer
landinwaarts gelegen Brabantse steden.
Rond 1200 kent Zeeland twee centrale plaat
sen, Middelburg en Zierikzee, nederzettingen met
handel en scheepvaart, een centrumfunctie op
kerkelijk en bestuurlijk gebied en eigen stedelijk
recht, kortom plaatsen die men steden pleegt te
noemen. Daarnaast zien wij in de dertiende eeuw
een aantal kleinere havenplaatsen, voor een deel
pas dan gesticht, waarvan de opkomst te maken
heeft met veel meer dan ik hier in kort bestek
heb kunnen behandelen, maar in ieder geval met
de visserij en de uitvoer van vis, alsook met de
vrachtvaart op Engeland. Daarbij profiteert vooral
het woltransport door Zeeuwse schippers vanuit
Engeland van de stagnerende Engels-Vlaamse
contacten in de jaren negentig en de opkomst
van de lakennijverheid in de Brabantse steden.
Uitgegeven bronnen en literatuur
Boer, D.E.H. de. 'Florerend vanuit de delta. De
handelsbetrekkingen van Holland en Zeeland in
de tweede helft van de dertiende eeuw'. In:
D.E.H. de Boer, E.H.P. Cordfunke, H. Sarfatij
(red.). Wi Florens. De Hollandse graaf Floris Vin
de samenleving van de 13e eeuw, Utrecht 1996,
blz. 126-152.
Henderikx, P.A. 'De stad. Ontstaan en ruimtelijke
ontwikkeling van Veere tot ca. 1400'. In: E. Vree-
negoor, J. Kuipers (red.). Vondsten in Veere. Mid-
deleeuwse voorwerpen uit een beerput van huis
'In den Struys'. Abcoude, Amersfoort, Middelburg
1996, blz. 13-19.
Henderikx, P.A. 'Het ontstaan en de vroegste ont
wikkeling van Zierikzee (tot ca. 1300)'. Kroniek
van het land van de zeemeermin (Schouwen-Dui-
veland) 1997, blz. 5-26.
Huizinga, J. Burg en kerspel in Walcheren. Am
sterdam 1935 (Mededeelingen der Koninklijke
Akademie van Wetenschappen, afd. Letterkunde,
80 serie B nr. 2).
Jansen, H.P.H. 'Handel en nijverheid 1000-1300'.
In: Algemene geschiedenis der Nederlanden, dl. 2,
Haarlem 1982, blz. 148-186.
Koch, A.C.F., J.G. Kruisheer (ed.). Oorkonden-
boek van Holland en Zeeland tot 1299- 's-Graven-
hage, Assen, Maastricht 1970-1997. 4 dln. (ver
schenen tot 1291).
Kruisheer, J.G. 'Het ontstaan van de oudste
Zeeuwse stadsrechtoorkonden'. In: C.M. Cappon
e.a. (red.), Ad fontes. Opstellen aangeboden aan
prof. dr. C. van de Kieft ter gelegenheid van zijn
afscheid als hoogleraar in de middeleeuwse ge
schiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Amsterdam 1984, blz. 275-304*.
Smit, H.J. 'Handel en scheepvaart in het Noord
zeegebied gedurende de 13e eeuw. Bijdrage tot
de kennis van de opkomst van den Hollandschen
en Zeeuwschen handel'. Bijdragen voor Vader-
landsche geschiedenis en oudheidkunde vi-7
(1928) blz. 161-204.
Smit, H.J. (ed.). Bronnen tot de geschiedenis van
den handel met Engeland, Schotland en Ierland.
's-Gravenhage 1928. 2 dln. (Rijks Geschiedkun
dige Publicatiën, grote serie 65, 66).
