lêSS
1 -fa
HET ZEELAND VAN DE KEUREN
23
Conutatus
SEPTENTRIO
„iüjjtrian
.Mts
SljJraht
G.'mkv
'2kn
fess*
"i'SPPsQi
SraEl
JS, Walcheren.
2£p AWBÏ C AR? M
HMSV 1LARVM JEXCAC'
JkSlUrrim A\
"jG^rrityirO
BES ©EtBP Tï©.AV©|
TORE B. 3AC OBO
A BAVBM^MvHA*©
Cnf., 5cSfaJ
WtjrlfMnx tftSJWun/mtr.
lA/taiflrtk
Afb. 3. Kaart van Zeeland tussen 1542 en 1546, getekend door Jacob van Deventer. ZA, KZGW, Zei. lil. I-6l.
klein aantal sterke. Het was een strijd om de
macht. Het was de strijd tussen een naar volle
vorstelijke macht strevende landsheer en een am-
bachtsherenstand die wanhopig probeerde haar
oude baas-in-eigen-kring-constitutie in stand te
houden.
De ontknoping van die worsteling was drama
tisch, zij verliep in enkele korte bedrijven met
abrupte wendingen. De ambachtsheren zegden
hun trouw aan de graaf op en namen massaal de
wijk naar Vlaanderen. De graaf van Vlaanderen
hoorde hun klachten welwillend aan en zegde
hun een nieuwe landkeur toe waarin aan hun
wensen tegemoet zou worden gekomen: inper
king van het middel van 's graven genade en wij
ziging van het versnipperende erfrechtstelsel.
Daartegenover moesten de heren wel instemmen
met een aanscherping van de maatregelen tegen
roof. Graaf Floris V werd tijdens onderhandelin
gen met graaf Gwij gevangen genomen. De
nieuwe keur komt tot stand. Een door juristen
van de graaf van Vlaanderen opgesteld gedeelte
omschrijft een aantal nieuwe functionarissen en
organen, te recruteren uit de ambachtsheren. De
strekking van de nieuwe instellingen was een
verregaande terugdringing van de macht van de
graaf van Holland, die verder ging dan de am
bachtsheren hadden durven verwachten. Zij ra
ken nu in een overmoedige stemming en laren-
gen nog verdergaande reducties van de grafelijke
macht aan in het door henzelf bewerkte deel van
de nieuwe keur (dat is een omwerking van de
oude keur van 1256). Floris V wordt gedwongen
de keur uit te vaardigen. Hij is dan al weer en
kele maanden uit Vlaamse gevangenschap ontsla
gen, maar is nu zoveel als gijzelaar van de am
bachtsheren. Weer een paar maanden later is
Floris V werkelijk vrij, en zijn positie is weer zo
sterk dat hij de hem afgedwongen keur naast
zich neer kan leggen. De ambachtsheren zien
zich gedwongen voor de grafelijke overmacht te
buigen.
Het Zeeland dat de geschiedenis van de land-
keuren ons laat zien, is het Zeeland van de strijd
tussen de graaf van Holland en de Zeeuwse am
bachtsheren om de macht in Zeeland. De graaf
van Holland werd in de twaalfde eeuw door de
graaf van Vlaanderen gedwongen die strijd aan te
gaan, en wel om greep te krijgen op de piraterij
die aan de Vlaamse handel op een voor haar vi
tale verkeersroute geregeld grote schade toe
bracht. Om de ambachtsheren tot de noodzake-
