34
AANWINSTEN
In 1994 publiceert de Maatschappij voor Ge
schiedenis en Oudheidkunde te Gent in de Han
delingen Nieuwe reeks een lezenswaardig artikel
van Elisabeth den Hartog: 'Het maecenaat van Fi-
lips van de Elzas en zijn opvolgers; Over de oor
sprong van het Ingeborgpsalter en de verbreiding
van de 'Muldenstil". Het noorden van Frankrijk
behoorde tot 1182 aan de Vlaamse graaf Filips
van de Elzas, die door historici wordt gezien als
een van de machtigste mannen van zijn tijd. Hij
hield er een weelderige hofhouding op na, was
beschermheer van dichters en waarschijnlijk ook
van beeldende kunstenaars, en speelde een be
langrijke rol aan het Franse en Engelse hof. In
Gent vinden we boven de toegangspoort van het
Gravensteen nog een herinnering aan het maece
naat van Filips: 'In het jaar van de menswording
1180 deed Filips, graaf van Vlaanderen en Ver-
mandois, zoon van graaf Diederik en Sibylla dit
kasteel bouwen'. In de literatuur aangaande wer
ken die tijdens Filips' leven zijn ontstaan in het
noorden van Frankrijk, vindt men volgens de au
teur weinig verwijzingen naar het feit dat deze
gebieden tot het machtsbereik van Filips behoor
den. Zij probeert aan te tonen dat het zeer waar
schijnlijk is dat Filips van de Elzas de opdrachtge
ver was van onder andere een belangrijk manu
script, het 'Ingeborgpsalter'. Ook houdt ze het
voor mogelijk dat de 'Muldenstil' aan zijn hof is
ontstaan. De Muldenstil was in de jaren twintig
en dertig van de dertiende eeuw een van de
hoofdstromingen in de gotische kunst. Als het
'Ingeborgpsalter' inderdaad in 1180 in opdracht
van Filips is gemaakt, is het een der vroegste
voorbeelden van de Muldenstil en zou die stijl
vanuit het Vlaamse hof verbreid zijn.
Tot besluit een publicatie van de Steiermarki-
sche Landesbibliothek (Mitteilungen 1998) uit het
Oostenrijkse Graz over een middeleeuws onder
werp, en wel het 'Siegelgebrauch und Wap-
penführung der Bischöfe von Seckau in Mittelal-
ter und früher Neuzeit, teil i: 1218-1337'. Ludwig
Freidinger beschrijft het ontstaan van het bisdom
in 1218 onder bisschop Karl, tot 1337, het sterf
jaar van Heinrich m von Burghausen. De bis
schoppen van die jaren gebruikten vaak meer
dan een zegel. De auteur bespreekt de afbeeldin
gen op de zegels, geeft maten, rondschriften en
verdere bijzonderheden.
G.G. Trimpe Burger-Mekking
