HET ZEEUWSE GEZICHT
57
ibisiiSllmm
Atli. 3- Romantische villa publieksprijs pzc. Foto Dirk-Jan Gjeltema.
veel rijtjeshuizen, het groen-blauwe karakter van
de provincie, karakteristieke panden, de vele
dijkwoningen en de eigenheid van de kernen en
oude centra van de steden'.
Een andere bron noemt, mede namens geën
quêteerde Zeeuwen, vooral de grote wateren, de
kreken en de dijklandschappen, de uit de Tach
tigjarige Oorlog daterende verdedigingslinie in
Zeeuws-Vlaanderen en de overgang tussen de
Zeeuwse Delta en de Brabantse zandgronden'.
Diezelfde bron constateert overigens ook onte
vredenheid bij de Zeeuwen over hun landschap.
Er is wel veel groen, maar eigenlijk weinig na
tuurschoon. Er zijn te weinig bomen en veel van
het karakteristieke Zeeuwse landschap is verloren
gegaan. En daar hebben ze gelijk in, die Zeeu
wen. Vandaar projecten als het Plan Tureluur, dat
aan de zuidkust van Schouwen het brakwater
moeras terug gaat brengen.
Er zijn in Zeeland zelfs 'on-Zeeuwse' land
schapstypen; Zeeland is vooral het gebied van de
zeeklei, en de dekzanclgebieden in delen van
Zeeuwsch-Vlaanderen vallen eigenlijk uit de
toon1.
Remaking Zeeland
Het bestaan van Zeeuwse gezichten betekent niet
dat alles bij het oude moet blijven. De mensen
veranderen, de economie verandert, de samenle
ving verandert, en dus verandert ook de Zeeuwse
ruimte. Dat geldt voor gisteren, vandaag en mor
gen.
Neem bijvoorbeeld Walcheren. Eens de tuin
van Zeeland genoemd, vooral wegens het grote
aantal buitenplaatsen. Zie ook de bureau-agenda
1999 van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen. Rond 1750 lagen op Walche
ren enkele tientallen grote lusthoven en enkele
honderden kleinere. Tezamen besloegen die ruim
tweeduizend hectare. Middelburg had toen bur
gers die rijk geworden waren door de vaart op
de West en de Oost. Daaraan kwam met de
Franse tijd een einde. Een periode van verval
volgde, waaraan ook de buitenplaatsen niet ont
snapten. De ene na de andere werd afgebroken
en de meeste parken werden omgezet in land
bouwgrond. Toch bleef het begrip tuin van Zee
land lang in stand. Tot de inundaties van de
Tweede Wereldoorlog, de watersnoodramp en
ruilverkavelingen het landschap volledig op zijn
