38
CORNELLS PRONK
Afb. 2. Abraham de Haen, De stadsmuur langs de huidige Zuidsingel te Middelburg. ZA, KZGW, Zei. 111. H-319.
breekt deze stoffage daarentegen vrijwel altijd.
De schetsboekjes waren voor eigen gebruik
bestemd. Ze zien er dan ook nogal slordig uit.
Nauwkeurig uitgewerkte schetsen worden afge
wisseld door ruwe, veelal onvoltooid gebleven
krabbels en zelfs kasboekaantekeningen. Ook
werden de bladen niet altijd in volgorde gebruikt,
zodat het verband met de reisroute nogal eens
ontbreekt. Blijkbaar werd voor het maken van
een schets dikwijls een willekeurige lege blad
zijde gebruikt en werden de overgebleven blanco
pagina's later benut. De meeste uitgewerkte teke
ningen dragen wel een opschrift, maar bij de
ruwe schetsen ontbreekt een opschrift meestal en
daarom zijn deze dikwijls moeilijk of niet te loka
liseren.
Het schetsboek RP-T-1970-4, dat in het Rijks
prentenkabinet te Amsterdam berust, is in dit op
zicht geen uitzondering. Het boekje heeft een
formaat van 190 x 156 mm. Veel tekeningen be
slaan echter twee naast elkaar gelegen bladzijden
en hebben dus een formaat van 190 x 312 mm.
In totaal bevat het boekje 95 genummerde blad
zijden. De pagina's 1 tot en met 27 bevatten
schetsen uit Noord- en Zuid-Holland, die aan
Abraham de Haen worden geschreven. De blad
zijden 56 tot en met 95 worden toegeschreven
aan Cornelis Pronk en bevatten eveneens motie
ven uit Noord- en Zuid-Holland.
De tussenliggende bladzijden 29 tot en met 55
hebben onmiskenbaar betrekking op een reis naar
Zeeland. Op twee tekeningen na (op de bladen
42-43 en 54-55) die op naam van De Haen wor
den gesteld, worden ze alle aan Pronk toegeschre
ven. De bladzijden 30, 31, 36, 37, 52 en 53 zijn
leeg. Hoewel de schetsen in willekeurige volgorde
staan, kan de reis redelijk goed gereconstrueerd
worden. De tekenaars zijn per schip van Dor
drecht langs Willemstad en Zierikzee naar Middel
burg gevaren en langs dezelfde reisroute terugge
keerd. Vanuit Middelburg werden enkele uitstapjes
gemaakt naar andere plaatsen op Walcheren.
Lang zal de reis niet geduurd hebben, want er
is slechts een beperkt aantal schetsen op Walche
ren gemaakt. In totaal zijn tien motieven gete
kend. Daarnaast zijn er nog vier schetsjes die on
derweg tijdens de bootreis zijn gemaakt. Van
Pronk is bekend dat hij op reis enorm productief
was; geregeld maakte hij wel negen schetsen op
een dag. Natuurlijk weten we niet of de teke
naars nog meer schetsen hebben gemaakt, maar
gelet op de in te calculeren vaar- en wandeltijd
schatten we de reisduur op hoogstens één week.
Datering
Hoewel van de levensloop van Pronk en De
Haen veel bekend is, zijn er geen berichten over
een gezamenlijke reis naar Zeeland. Wel is be
kend, dat Pronk in augustus 1729 samen met An-
dries Schoenraker een reis door Zuid-Holland en
Brabant maakte. Of ook De Haen hieraan deel
nam, is niet bekend. Het staat wel vast dat Pronk
de schetsen die hij op deze reis maakte, door De
Haen liet uitwerken. In de zomer van 1735 trok
ken Pronk en De Haen samen door Zuid-Holland
en Brabant. Het ligt voor de hand, dat op een
van deze reizen ook het uitstapje naar Zeeland is
gemaakt.
