ZEEUWSE GEZICHT HET ZEEUWSE GEZICHT 55 Henk van Hunnik Als ik aan Zeeland denkdan zie ik Ziedaar, vrij naar Marsman, vrij naar een van de bekendste ge dichten van de twintigste eeuw, het onderwerp van dit artikel. Omdat ik voorzitter hen van de stichting Het Zeeuwse Gezicht (met hoofdletter!), die zich ten ten doel stelt aandacht te vragen voor de kwaliteit van de vormgeving en van het beeld van Zeeland, voor de kwaliteit van onze omgeving. Als voorzitter word je wel eens gevraagd: wat is dat, het Zeeuwse gezicht? Over de stichting volgt aan het slot van dit artikel meer. Eerst de vraag: draagt onze omgeving een Zeeuws kostuum? Of gelden in Zeeland dezelfde uitgangspunten voor architectuur, stedenbouw en landschap als elders in Nederland? Een eerste verken n ing Voor de meeste toeristen omvat het Zeeuwse ge zicht vooral zon, zee en strand, allerlei attracties, leuke stadjes en dorpen, enzovoort. Vraag je door, dan komen vaak ook het landschap en de rust als belangrijke punten naar voren. Rijks bouwmeester Patijn schreef in de introductiefol der van de stichting over het Zeeuwse gezicht (1997): 'Als ik eraan denk, komen zeer vele ver schillende gezichten naar boven. Weidse en meer besloten landschappen, de Zeeuwse luchten, de zeearmen met de Deltawerken, schitterende boerderijen, de historische binnensteden. Gezich ten die een enorme variatie in schaal laten zien en vaak zeer dicht in eikaars nabijheid zijn gele gen. Niet alleen maar mooie gezichten, ook - zo als in heel Nederland - minder mooie of ronduit verminkte gezichten'. De Zeeuwen zelf, waarover verderop meer, zijn vooral gehecht aan hun ka rakteristieke binnensteden en dorpskernen en aan het samenspel van water en land. Zo heeft wellicht iedereen zijn eigen Zeeland. Daarom eerst enige beschouwingen over de betekenis v an de omgeving voor architectuur, stedenbouw en landschap. Vitrivius De Romeinse bouwheer Vitruvius schreef in de tweede helft van de eerste eeuw voor Christus, in navolging van de Grieken, dat onze ingrepen in de omgeving beoordeeld moeten worden op unctie, vorm en toekomstwaarde. Deze driede- ing wordt nog steeds gehanteerd. Functie betekent: kan men erin of ermee doen wat men wil? Vorm duidt op het uiterlijk van een gebouw of gebied (de 'belevingswaarde'). En bij het begrip toekomstwaarde wordt de vraag ge steld: wellicht zit het nu wel goed maar is dat over x jaar nog zo? Overigens, in plaats van toe komstwaarde wordt inmiddels ook wel de term duurzaamheid gehanteerd, die mede betrekking heeft op milieubeleid, de bestrijding aan de bron van milieuvervuiling door nu en later zo weinig mogelijk beslag te leggen op eindige middelen als ruimte, grondstoffen, waaronder fossiele ener gie, en de verwerkingsmogelijkheden van afval. Het gaat om de relatie met cle aarde als ecosys teem. De functie legt ook de relatie met de omge ving. Een gebouw met als functie zware industrie situeert men niet in een woonwijk. Dat geeft te veel hinder en belemmert ook die functie zelf. Omgekeerd: woningen bouwt men het best op enige afstand van milieubelastende activiteiten. Afb. 1. Logo Stichting Het Zeeuwse Gezicht.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2000 | | pagina 21