67
Aanwinsten
Aanwinsten Historisch-topografische atlas
Zelandia Illustrata
Sinds de oprichting, in 1769, heeft het Zeeuws
Genootschap verscheidene belangrijke verzame
lingen opgebouwd, waarvan de historisch-topo
grafische atlas Zelandia Illustrata er een is. Deze
atlas bevat de oudste en grootste verzameling
kaarten, tekeningen en ander beeldmateriaal met
betrekking tot Zeeland. Een Amsterdamse rechts
geleerde begon aan het begin van de achttiende
eeuw met de opbouw van deze verzameling, die
in 1863 door het Zeeuws Genootschap werd aan
gekocht en bij de al bestaande kleine verzame-
ling van het Genootschap werd gevoegd. In het
aarverslag van 1863, waarin de aankoop wordt
vermeld, wordt de wens uitgesproken dat het Ge
nootschap blijvende belangstelling voor de Zelan
dia Illustrata mag behouden en dat door schen
kingen en acquisitie de atlas in de loop der tijden
een illustratie van de historie van Zeeland mag
blijven. Velen, vooral in het verleden, hebben ge
hoor gegeven aan deze oproep en afbeeldingen
geschonken. Het merendeel van de aanwinsten is
echter aangekocht. Soms waren het zeer waarde-
volle stukken: de minuutplattegronden van
Zeeuwse steden van de hand van Jacob van
i leventer (1908), helaas alle verloren gegaan
in 1940, aquarellen en werktekeningen van de
inundatie en drooglegging van Walcheren in
1944-1945 van Waalco Dingemans jr. (1983 en
1988)het Speculum Zelandiae, ca. 1668 uitgege
ven door Nicolaes Visscher (1988), en negen
quarellen van het Huis Oostkapelle, in 1772 ge
maakt door Jan Arends (1995). De meeste aanko
pen zijn van veel minder waarde maar vormen
niettemin een waardevolle aanvulling van de Ze-
landia. Ook in 1999 is de atlas door aankoop en
schenkingen met zestig nummers uitgebreid. Drie
ummers zullen in het navolgende nader worden
I 'dicht, te weten:
Zelfportret Anneke van der Feer, houtsnede ca.
1935, 15,3 x 20,9 cm. (aanwinst 1999/20)
Portret van Anneke van der Feer, tekening in krijt
en potlood van Herman Schutte, 1949, 48,3 x
j3,3 cm. (aanwinst 1999/35)
Gezicht op Veere, tekening in houtskool van An
neke van der Feer, ca. 1955, 27,6 x 35,9 cm. (aan-
inst 1999/21)
Anneke van der Feer, geboren op 25 december
1902 te Sneek, was een veelzijdig kunstenares,
die schilderde, tekende, aquarelleerde en hout
sneden en etsen maakte. In de twintiger jaren
van de vorige eeuw, toen zij in Amsterdam
woonde en werkte, heeft ze les gehad van Hal
men Meurs. Later, in 1939, studeerde zij nog aan
de Académie Libre te Parijs. Zij heeft zich voor
een groot deel echter zelf gevormd. Anneke van
der Feer maakte voornamelijk portretten, stille
vens en landschappen. Haar stijl, die het midden
houdt tussen impressionisme en expressionisme,
is sober, en haar kleurgebruik gedempt.
Van der Feer, een overtuigd communiste, ver
trok ca. 1930 naar Moskou. Daar ontmoette zij in
1932 de filmer Joris Ivens, met wie zij enige tijd
samenwoonde. Ivens schrijft in zijn autobiografie:
'Anneke kende ik al heel lang. Ze was schilderes,
communiste en we verkeerden in Amsterdam in
dezelfde politieke en artistieke milieus. Anneke
was een onafhankelijke vrouw Ivens vertrok
al vrij spoedig uit Moskou terwijl Anneke er nog
verscheidene jaren bleef. Zij voorzag in haar le
vensonderhoud door te tekenen en te schilderen
voor onder andere linkse bladen in Nederland.
Als partijlid was zij zeer betrokken bij de werke
lijkheid van het communisme en had volgens
Ivens een absoluut vertrouwen in de communisti
sche partij en de Sovjet-Unie. Door de ontwikke
lingen in de Sovjet-Unie verliet ook Anneke om
streeks 1939 Moskou. De laatste jaren in Moskou
moeten heel moeilijk zijn geweest. Toen Anneke
in 1939 in Parijs Ivens weer ontmoette, zei ze te
gen hem: 'Joris, je hebt geen idee. Er zijn daar
vreselijke dingen gebeurd. Het is maar goed dat
Afb. 1. Zelfportret Anneke van der Feer, houtsnede ca.
1935. ZA, KZGW, Zei. 111. aanwinsten 1999/20.
