Kunst of konsT, de verzamelingen van het Zeeuws Genootschap
10
'Het was in October 1877, dat ik alleen op een avond in het zoogenoemd voorsalet van het oude muse
umgebouw, tijdelijk voor leeskamer ingericht, gezeten, mij verdiepte in het verledene. Die ouderwetsche
kamer wekte daartoe als vanzelf op. Tusschen de witte met verguld lijstwerk omzette muurvakken en
boven de sierlijk gebeeldhouwde lambrizeering, kunstwerken uit de achttiende eeuw, hingen op het
roodsatijnen behangsel, de geschilderde portretten van DE RUYTER, CATS, LAMPSINS, VAN CITTER:
VAN BYNKERSHOEK, BELLAMY, DE LA RUE, NAEREBOUT en nog andere kloeke, wijze en goede mai -
nen, die als sterren schitteren in de zoo merkwaardige geschiedenis van Zeeland.
Frederik Nagtglas liet zicli bij liet schrijven van
zijn Levensberichten inspireren door de collectie
van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen. Een omvangrijke, zeer geva
rieerde collectie die tot één van de oudste van
Nederland behoort. Het Zeeuws Genootschap
heeft sinds zijn oprichting verzameld en doet dit
nog steeds. Hoewel de collectie tegenwoordig
over verschillende bruikleennemers is verspreid
en daardoor de onderlinge samenhang in veel
gevallen verloren is gegaan, is het nog steeds
mogelijk de oorspronkelijke opzet te achterhalen.
De eerste aantekeningen over het aanleggen van
een verzameling dateren van het jaar van oprich
ting, 1769. Uit de bewaarde archivalia blijkt dat
het in eerste instantie vooral boeken en al snel
de in de achttiende eeuw zo populaire naturalia
betrof. Op 25 juni 1771 schonk Johannes Mauritz
bijvoorbeeld een collectie van 'eenige dieren in
liquor, mineralia en petri facta', gevolgd door Wi -
lent van der Meulen, die op 27 augustus dri
doosjes met 'uitlandsche capellen' aan het be
stuur overhandigde. Deze objecten kregen een
plaats in de kamers van het Genootschap in Vli. -
singen en werden daar zo goed mogelijk uitge
stald. De collectie groeide gestaag. Zo werd op 5
april 1774 de verzameling schelpen sterk uitge
breid. Adriaan en Isaac Snouck Hurgronje schon
ken het Genootschap 'eene zeer aanmerkelijke
verzameling van Hoorns en Schulpen, waar aan
maar zeer weinig ontbreekt om eene volkoon e
collectie te zijn'. Slangen, insecten, wormen en
talloze dieren op sterk water vulden tezamen m t
een groeiende hoeveelheid munten in deze jaren
Afb.7. Twee van schelpjes vervaardigde vogels, tweede helft achttiende eeuw, coll. KZGW, G 2158.
