20
VERZAMELINGEN-
Noodige onderrichtingen voor de slaafhandelaren
In 1769 werd het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen opgericht. Eén van de oprichters
was de stedelijke chirurgijn van Vlissingen, David Henry Gallandat. Dokter Gallandat, Zwitser
van geboorte, was een huisvriend van Betje Wolff-Bekker en haar familie.
Dr. Gallandat heeft in zijn leven een belangrijke rol gespeeld in het onderrichten van zowel
verloskundigen als scheepsartsen op slavenschepen. Hij publiceerde onder meer: Korte schets van
eenige verbetering in het gebruik van de vroedkundige werktuigen om het geklemd hoofd;
Zeldzaame waarneming van eene zwangere vrouwe, bij welker verlossinge de lijfmoeder
baarmoederen nageboorte met scherpe versteende punten begroeid bevonden werden;
Grondbeginselen der vroedkunde, volgens de bespiegeling en oefening der hedendagsche
vroedkundigen. In dit laatste werk uit 1772 beschrijft Gallandat stapsgewijs de verloskunde zoals
die vandaag de dag eigenlijk nog steeds bedreven wordt. Alleen wat de hygiëne betreft, liep de
achttiende-eeuwse verloskundige wat achter: hij raadde aan de nagels kort te knippen en de
handen in te smeren met boter mits ongezouten!).
De scbrijflustige dokter verwerkte zijn ervaringen als opperchirurg bij de koopvaardij, in welke
boedanigheid hij reizen op slavenschepen had gemaakt, in zijn Noodige onderrichtingen voor
de slaafhandelaren (1769).
Gallandat stemde in met de slavenhandel; in het eerste hoofdstuk van zijn boek verdedigt hij
deze praktijk uitgebreid, met onder meer het argument dat 'de slaven een veel beter leven in onze
Americaansche landen hebben dan in hun vaderland'In zijn boek geeft hij zes vuistregels voor
een juiste behandeling van de negerslaven tijdens het transport, want 'het goed gevolg van den
slavenhandel hangt zeer veel af van de goede maatregelen der heelmeesters'Regel 1: 'Zoveel ver-
versching van zuivere en gezonde lucht te bezorgen als eenigszins mogelijk is.De ergste beproe
ving: 'De groote menigte rotten plaagden hen zoodanig dat ze dag noch nacht konden rusten:
want zoo dra de maats in de kooyen lagen, wierden zy door een heelen zwarm van dat onge
dierte als bestormd, die over hen heenliepen en hen dikwils zeer gevoelig betendoch niets
was yselyker om te zien, dan hoe die dieren de lyken schonden, die op 't dek lagen, etende de
oogen uit het hoofd, en heele stukken uit de wangen, armen en beenen.Gallandat resumeert na
zijn beeldende beschrijving: 'men zal gemakkelyk kunnen begrijpen, dat het zeer bezwaarlyk is,
een armazoen slaven in een goeden staat naar America over te voeren.Regel 2: Men moet schip
en slaven rein en zindelijk houden. Gallandat adviseert de slaven het dek en het ruim te laten
schrobben, zo krijgen ze én lichaamsbeweging én blijft de lucht gezonder. Ook is hij van mening
dat de slaven de vrijheid moeten hebben te dansen'ten dien einde is het zeer dienstig een trom
mel en andere speeltuigen aan boord te hebben, om ze daar toe aan te zetten en op te wekken,
wyl die lichaamsoeffeninge, waar op zy zeer verzot zyn, hun niet alleen een byzonder vermaak
verschaft, maar ook grootelyks tot derzelver welstand en gezondheid bevorderlyk is.Verder: 'Men
moet zorge dragen dat de slaven zoo weinig morssig zijn als doenelyk is; men moet ze verlof ge
ven om zig op den middag te wasschen en de onwilligen daar toe te dwingen; acht geven dat
hun hoojd hair geschoren worde, dat zy geen vuyligheid om laag doen, en dat de zieken een af
gezonderde legplaats hebben. De derde zaak, waar men op behoort acht te geven, zyn de le
vensmiddelen. Het is ook zeer nuttig, dat een bevelhebber, wanneer hy zig met een slavenschip op
de kusten van Africa bevindt, voor de slaven ververssing koopt, als milhio, yams, potatos, pisang,
en vooral limoenen, zoo om ze langzamerhand aan de paardeboonen en scbeepsgort te doen ge
wennen, als om het scheurbuik en andere kivaalen voor te komen.Verder adviseert Gallandat
de kwaliteit van het water in de gaten te houden, de zieken goed te behandelen,en 'zorge te dra
gen dat 'er katten aan boord zijn.De aanbevelingen van dr. Gallandat voor een menswaardiger
behandeling van de negerslaven, zullen vermoedelijk, algemeen zijn oveigenomen, niet uit mede
lijden, wroeging of morele verplichting, maar 'om dat 'er veel minder voordeel van zieke of ge
brekkige slaven, by de verkopinge in de West-Indien, te halen is'.
