VERZAMELINGEN 29
e verzameling kunst, kunstnijverheid en histori
sche voorwerpen
l'i de late achttiende eeuw legden zowel het Vlis-
singse als het Middelburgse Departement van het
Genootschap de basis voor een buitengewoon
gevarieerde collectie. Schilderijen, zilver, aarde-
v erk en porselein, glas, textiel, voorwerpen van
volkskundige en historische aard, topstukken als
het schilderij van Michiel de Ruyter door Ferdi
nand Bol en schijnbaar waardeloze objecten als
een baksteen uit de fundamenten van de voor
malige Dampoort, in deze afdeling van de Ge
nootschapscollectie vindt men de spannendste
bjecten, waarvan we in vele gevallen de achter-
1 ggende geschiedenis nog moeten achterhalen.
Fen paar oude schaatsen winnen in aanzien wan
neer men weet dat daarop een belangrijke
Zeeuwse schaatswedstrijd werd gewonnen. Twee
I isse vloertegels, die een Genootschapslid in de
negentiende eeuw tijdens de verbouwing van
de arrondissementsrechtbank aan het Hofplein
i ppakte en aan de Genootschapscollectie toe-
oegde, blijken afkomstig uit de veertiende-
eeuwse kapel van de ridders van de Duitse Orde
n hebben bouwhistorici in staat gesteld de afme
tingen van deze ruimte te berekenen! De verza-
ïeling kunst, kunstnijverheid en historische voor
werpen is een verzameling die bij uitstek de
'Zeeuwse wereld in 't klein' laat zien.
In de collectie zit op het eerste gezicht weinig
amenhang. Zij kent geen bijzonder specialisme,
.oals de Fransman Henry Havarcl in 1878 schreef:
.e musée est un peu éclectique; on y rencontre
de tout.' Uit alle perioden bezit het Genootschap
objecten van verschillende materialen en wisse
lende kwaliteit. Elk object heeft echter een ver
haal, waardoor diegenen die zich in de verza
meling verdiepen, zich in luilekkerland kunnen
wanen. De lijsten van oud- en zeldzaamheden
sinds 1772, de negentiende-eeuwse catalogi en
de 'doorlopende lijst van aanwinsten' die sinds
1895 werd bijgehouden, geven inzicht in de jaar
lijkse aanwinsten. Een enkele keer werden objec
ten gekocht: in 1784 bijvoorbeeld een 'konstig
gedraaide beker', in 1789 twee 'pennenkonststuk-
ken, verbeeldende de Tempel van Salomo en het
Tabernakel'. Vooral voorzitter Lambrechtsen van
Ritthem heeft in de vroege negentiende eeuw op
deze wijze veel aan de collectie toegevoegd. Eén
van de belangrijkste stukken die hij inbracht, was
het albasten altaarretabel uit het voormalige
klooster Sion in Noordgouwe, van de vele hon
derden retabels het enige zestiende-eeuwse ge
beeldhouwde altaarstuk dat in Zeeland bewaard
bleef. Men probeerde soms twee vliegen in één
klap te slaan en door aankopen armlastige lieden
te helpen. Zo werden de wapenborden van een
aantal telgen uit het Zeeuwse geslacht De Moor,
die in de Sint Jacobskerk in Vlissingen hingen en
bij de verplichte opruiming in 1798 aan één van
hun nazaten waren afgestaan, door het Genoot
schap gekocht om deze in de woorden van Fre-
derik Nagtglas 'eenigszins behoeftigen man te ge-
moet te konten'.
fb.24. Gezicht op de rede van Veere door J.B. Segaer, olieverf op doek. Coll. KZGW, G 1666.
