40
VERZAMELINGEN
De bistoriscb-topografische atlas Zelandia
Illustrata
Een belangrijke verzameling van het Zeeuws Ge
nootschap is de historisch-topografische atlas Ze
landia Illustrata. De particuliere verzamelaar W.
Henskes omschreef in de achttiende eeuw het
Zeeuwse deel van zijn atlas als 'het graafschap
van Zeelant in zijn steden, dorpen, der zeiver ge
bouwen, kloosters, adelijke huizen, sloten, lust
hoven afgebeelt in tekeningen en printen met
deszelfs wapenkaart etc.' Dit is een aardige om
schrijving die ook van toepassing is op de verza
meling van het Genootschap.
Het Genootschap breidde in de loop der tijden
de verzameling van Henskes uit door schenkin
gen en aankopen. Zo kocht het in 1861 uit de na
latenschap van mr. S. de Wind een verzameling
van meer dan honderd kaarten en tekeningen.
Twee jaar later kocht het Genootschap de verza
meling van Jacob Verheye van Citters (1753-
1823). Door acquisitie en het laten veivaardigen
van tekeningen had Verheye zijn atlas doen uit
groeien tot een zeer waardevol geheel. Hij deelde
deze in naar provincie, eilanden, steden en dor
pen. Bij testamentaire beschikking werd de atlas
na het overlijden van zijn enige zoon te koop
aangeboden aan het Zeeuwsch Genootschap dei-
Wetenschappen
In het jaar van deze aankoop werd tevens het
beleid geformuleerd:
- het bestaande bezit aan afbeeldingen bewaren
en in goede staat brengen/behouden;
- het bezit uitbreiden door middel van aankopen
en schenkingen;
- het benutten van de verzameling door deze te
tonen;
- de ontwikkelingen in Zeeland weergeven aan
de hand van de afbeeldingen.
Na nog enige aankopen en schenkingen, waaron
der in 1903 het Zeeuwse materiaal van de Tee
kenacademie te Middelburg, groeide de atlas uit
tot een belangrijke bron voor de studie van de
historische topografie.
De conservator M.F. Lantsheer en zijn opvol
gers F. Nagtglas en A.A. Fokker beschreven de
gehele verzameling in een uitgebreide, maar dooi
de onsystematische opzet nu moeilijk te gebrui
ken catalogus. De in 1913 benoemde conservator
