g enootschapsverzamelingen
27
delburgse stadsrekeningen voor het eerst een be-
t£ iing voor dergelijke decoratieve stukken.5 Er
werd geld uitgegeven voor het maken van blaffa-
turen, die moesten 'verthoonen de persoonen
v in haer Hoogheden de Heeren Princen van
Orangien met de wapens van d'heere regeerende
Burgemeesters deser stadt'. Op de dag zelf wer
den ze in de voorvensters van het stadhuis beves-
ti ?d en met vetpotjes verlicht. Hetzelfde gebeurde
in oktober 1678 en in november 1697 bij de vie-
ring van de vredesverdragen met Frankrijk.6
Het woord blaffetuur of blaffatuur stamt uit de
vijftiende eeuw en werd oorspronkelijk gebruikt
om een in een venster geplaatst raam waarop
perkament of doek gespannen was, aan te dui
den. Door het gebruikte materiaal was een derge-
li k raam enigszins transparant. In eerste instantie
v aren blaffaturen bedoeld om daglicht in een ge
bouw te haten doordringen. Later gebruikte men
een dergelijke constructie bij tijdelijke decoraties.
Wanneer hier vetpotjes of lampions achter ge
plaatst werden, kreeg men een heel speciaal ef
fect.7 In plaats van perkament gebruikte men fijn
li men, dun wit papier of zelfs walvisdarmen,
waarop 'met dunne couleuren' een voorstelling
werd geschilderd, die vervolgens 'met witte olie
van terpentijn werd overstreeken' om het geheel
doorschijnend te maken.8 Aan het begin van de
achttiende eeuw verdween de term blaffatuur.
Dergelijke schilderingen werden voortaan chassi-
netten of sassinetten genoemd. Uit de aard der
zaak zijn chassinetten zelden bewaard. De tijde
lijke decoraties waren nimmer voor hergebruik
bestemd. Het ging hierbij om feestmateriaal, be
doeld om eenmalig bij een bepaalde gelegenheid
te gebruiken en vervolgens weg te gooien.
Slechts beschrijvingen en gravures geven een
beeld van wat eens de burgerij in verrukking
bracht.
Een bewaard chassinet
11 Nederland is voorzover bekend slechts één
achttiende-eeuws chassinet bewaard en wel in de
collectie van het Zeeuws Genootschap (illustratie
omslag). Een uniek exemplaar, dat in 1882 door
Frederik Nagtglas aan het Genootschap werd ge
schonken en naar zijn zeggen gebruikt was bij
het bezoek van stadhouder Willem v aan Zeeland
in 1786.' Het chassinet is geschilderd op geolied
papier en was tot voor kort gevat in een vergulde
fouten lijst. Met rode en blauwe waterverf bes
trooid met gouden en zilveren glitters is een
voorstelling op het papier aangebracht. In het
midden is tussen twee leeuwen het wapen van
Willem v te zien met daarboven de leuze: 'de
vyfde willem leef al zijn vervolgers sneeven,
oranje nakroos moet tot end der daage leeven'.
Onder het wapen staat 'prins willem de vyfde' en
All). IIlluminatie en decoratie van de Oprechte Vader
landse Sociëteit in Rotterdam bij de viering van de verjaar
dag van Willem V in 1788. ZA, coll. KZGW, Zei. 111. Aanw.
2000/21-63.
'altyd getrouw', helemaal onderaan 'pieter jacob
cliver oud burgemeester der stadt vlissingen rent
meester van zijn doorlugtige hooheyt'.
Pieter Jacob Clijver
Mr. Pieter Jacob Clijver (1743-1819) was één van
de vijf kinderen van Jacob Clijver en Elisabeth
d'Ailly.10 Stammend uit een aanzienlijke Vlissingse
familie, oefende hij evenals zijn broer Evert vele
vooraanstaande functies binnen de Vlissingse ge
meenschap uit. Hij functioneerde tussen 1765 en
1789 onder meer als raad, schepen en burge
meester. In 1788 volgde hij mr. Willem van Ro
senthal op als de Vlissingse rentmeester voor de
prinselijke domeinen. Clijver was een Oranjege
zinde regent, die vooral bij het kalmeren van de
gemoederen tijdens de onlusten in september
1787 een belangrijke rol heeft gespeeld. Hoewel
hij vlak na het uitroepen van de Bataafse Repu
bliek evenals zijn broer door de Vlissingse patri
otten werd bestempeld als 'een allerslegtst
mensch en vuile oranjecaland', benoemde men
hem in 1803 wederom tot lid van de Vlissingse
raad. Een functie, die hij zou blijven bekleden tot
zijn bevordering in 1814 tot lid van de Provinciale
Staten. Uiteraard was deze Vlissinger actief bin
nen het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschap
pen. In 1783 werd hij tot directeur benoemd, in
1790 bedankte hij voor het lidmaatschap.
