54
SCHOTSE RECHTSPRAAK
worden bijgehouden. Op handel in wapens stond
een zware straf.
■Tot zover de geboden en verboden waaraan de
factor zich had te houden. Keren we nu terug
naar het vonnis tegen de factor David Gregorie,
die in 1711 door de 'Convention of Royal Burghs'
tot factor was benoemd.'w De kooplieden John en
William Davidson uit Rotterdam kregen in juni
1735 de opdracht van James Parras en Georg Ro
bertson, kooplui uit Elgin, om aan ieder van hen
goederen te zenden. Omdat Robertson en Parras
weigerden te betalen, legden de broers beslag op
negen balen tabak die in eigendom aan Ro
bertson en Parras toebehoorden, maar die waren
opgeslagen bij de factor David Gregorie. Het be
slag werd opgeheven, nadat de factor zich borg
had gesteld voor de schulden van Robertson en
Parras. Betaling aan de crediteuren bleef echter
uit, waarop zij de conservator in een verzoek
schrift vroegen Gregorie te veroordelen tot het
betalen van de oorspronkelijke schuld van 144
en zes stuivers en de geleden vertragingsschade.
Gregorie werd vervolgens voor de Court gedag
vaard en uiteindelijk veroordeeld tot het betalen
van de gevorderde som en de kosten van het
proces. Voorts bepaalde de Court dat hij gevan
gen zou worden gezet en zijn goederen in bewa
ring zouden worden genomen, totdat hij had be
taald.
Slot
Het Lockerbie-proces, Schotse rechtspraak in Ne
derland, het leek uniek, maar de geschiedenis
leert andermaal, dat er ook hier niets nieuws on
der de zon is. Eeuwen geleden werd er al Schots
recht gesproken op Nederlandse bodem. Niet
over internationale terroristen en bommenleggers,
maar over dronken zeelui, wijndieven en werk-
weigeraars. Geen juridische hoogstandjes, maar
degelijke, alledaagse kost. De couranten stonden
er niet vol van, maar ook Kamp Zeist en Locker
bie zijn inmiddels van de voorpagina's verdwe
nen.
Noten
1. 'Het Lammeken' (1539 of 1561) en 'De Struys'
(1561) zijn twee van de overgebleven woonhui
zen die aan de Schotse stapel herinneren.
2. Zie voor alle infomatie over de ramp en wat er
zich daarna tot op heden afspeelde: <thelocker-
bietrial.com> van de universiteit van Edinburgh;
<www.law.gla.ac.uk> van de Universiteit van
Glasgow; <www.geocities.com/capitolhill/5260>
van Safia Aoude, een rechtenstudente uit Dene
marken; E.M.H. Hirsch Ballin, 'Lockerbie'. Ars Ae-
qui 50/4 (2001) 270-281.
3. R. Black, 'The Lockerbie disaster'. Edinburgh
Law Review 3 (1999) 85-95.
4. Verslag van 9 oktober 1998. Handelingen
Tweede Kamer, 1998-1999, 26 221, nr. 4. Artikel
90 Grondwet: 'De regering bevordert de ontwik
keling van de internationale rechtsorde.'
5. Draft agreement between the government of the
Kingdom of the Netherlands and the government
of the United Kingdom of Great Britain and Nort
hern Ireland concerning a Scottish trial in the
Netherlands. 18 september 1998. Behalve dit ver
drag werd in september in Groot-Brittannië een
'Order in Council' van kracht, te weten 'The High
Court of Justiciary (Proceedings in the Nether
lands) (United Nations) Order 1998', waarin de
Schotse High Court toestemming krijgt zitting te
houden in Nederland. Statutory Instrument 1998,
no 2251, 16 september 1998. Ten slotte is er de
Nederlandse wet van 11 november 1998, waarin
het verdrag wordt goedgekeurd. Staatsblad 1998,
628. Handelingen Tweecle Kamer, 1998-1999, 26
221, nr. 4, 5, 6; 26 127, nr. 4; Handelingen Eerste
Kamer, 1998-1999, 26 221, nr. 36a.
6. Schotland heeft een eigen rechtsstelsel en een
eigen rechterlijke organisatie, naast die van Enge
land en Wales. Voor overtredingen wordt men ge
dagvaard voor de Sheriff Court, die met onze
kantonrechter kan worden vergeleken. Verdach
ten van misdrijven worden berecht door de 'High
Court of Justiciary' (Court of Session) in Edin
burgh.
7. B.O. Dittrich (lid van de D66-fractie in de
Tweede Kamer), 'Verslag wetgevingsoverleg vaste
commissies voor Justitie, voor Buitenlandse zaken
en voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrela
ties', 8 oktober 1998. Handelingen Tweede
Kamer, 1998-1999, 26 221, nr. 6, p. 6.
8. Zie voor de Schotse stapel onder meer: 7Z?<?
staple Contract betwixt the Royall Burrows of Scot
land and the City of Campvere in Zealand, with
an Historical Account of the Staple by a Private
gentlemen (Charles Stuart), 1749; Yair, An ac
count of the Scotch Trade in the Netherlands, and
of the Staple Port in Campvere, 1776; J.W. Perrels,
'Bijdragen tot de geschiedenis van den Schotsen
Stapel te Vere', 1, 11, m. In: Archief, mededelingen
van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen. 1903, 73-141; J.W. Perrels, 'Bij
dragen tot de geschiedenis van den Schotsen Sta
pel te Vere', iv. In: Archief mededelingen van het
Koninklijk. Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen. 1905, 91-173; J. Davidson en A. Gray,
Ttoe Scottish staple at Veere. Londen, New York,
Bombay en Calcutta, 1909; M.P. Rooseboom, The
Scottish staple in the Netherlands. Den Haag 1910;
V. Enthoven, "'The last straw". Trade contacts
along the North Sea coast: the Scottish staple at
Veere'. In: R. Dettingmeijer, R. Roding en L.
Heerma van Voss, 7he North Sea and Culture in
Early Modern History, 1550-1800. Leiden 1996,
