NATUURKUNDIG GENOOTSCHAP 85
echter en houdt hij een toespraak, waarin hij zo
wel de docent als de dames prijst om hun ijver.
Tevens wenst hij hun geluk met het feit dat het
gezelschap met een aantal nieuwe leden was uit
gebreid, een bewijs volgens hem dat de kunsten
en wetenschappen in dit 'Middelburgsch Mu
seum' ondanks alle calamiteiten van de laatste
tijd hieronder niet geleden hadden.
Keren we terug naar cle aantekeningen van
mejuffrouw Luteyn. De notitie over 2 maart 1789
is interessant: er wordt vermeld dat de docent
vier zilveren kandelaars gekregen heeft, omdat hij
de predikantsplaats die hem in Haarlem was aan
geboden, niet aangenomen had. De dames waren
zo aan hun leraar Ballot gehecht, dat zij hem
hiervoor met een dergelijk duur geschenk be
dankten. Aan het einde van dit seizoen werden
instrumenten voor de proef van Pascal gekocht,
dit keer voor eigen gebruik. Het serviesgoed, dat
aangevuld werd met porseleinen theegoed - 36
kopjes en schoteltjes - laat zien dat het aantal le
den constant bleef. Tevens werd er voor de eer
ste keer huur betaald voor de ruimte in het 'Mu-
saeum Medioburgense'. Nog hetzelfde jaar schafte
het damesgezelschap optische instrumenten aan,
die afkomstig waren uit de nalatenschap van de
in 1788 overleden Leendert Bomme. Deze wer
den aan het herengenootschap ten geschenke ge
geven, waarschijnlijk ter herinnering aan de per
soon Leendert Bomme, die veel voor het Heren
Physica had betekend.
Een nieuwe voorzitter
Na een kort ziekbed overleed, in april 1790, mr.
Johan Adriaen van de Perre. Dit betekende een
groot verlies voor de Middelburgse culturele ge
meenschap. Niet alleen verloor Middelburg haar
belangrijkste mecenas, maar zowel het Natuur
kundig Gezelschap als het Natuurkundig Genoot
schap der Dames moest een nieuwe voorzitter
kiezen. Aan het begin van het seizoen 1790-1791
werd hiertoe mr. Daniël Radermacher, Heer van
Nieuwerkerk, uitverkoren. Radermacher maakte
al vanaf cle oprichting deel uit van het bestuur
van het Heren Physica en zou vanaf november
1790 beide gezelschappen voorzitten.
De tiende november begint Radermacher zijn
voorzitterschap van het damesgenootschap met
wat wij nu een 'in memoriam' zouden noemen.
Hij herdenkt het overlijden van de heer Van de
Perre en eert hem in zijn hoedanigheid van 'Eer
ste President en grondlegger der Beide Physi-
caas'. Hij is verheugd en vereerd dat hij tot op
volger gekozen is, en zegt toe behulpzaam te
willen zijn bij het besturen van dit genootschap.
Hij zal de wetten respecteren en hoopt met zijn
handelen de goedkeuring en het vertrouwen van
de dames te winnen. De rede gaat uiteindelijk
Afb.3. Daniel Radermacher. Detail uit een portret van
Apelius, 1772. Foto Iconografisch Bureau.
over in een verhandeling over het aantal bewo
ners van de aarde. Hij komt met een berekening
volgens welke er elke dag circa 86.400 mensen
geboren worden en steiven. Vervolgens vraagt
Radermacher zich af, indien er elke dag al zoveel
mensen geboren worden en sterven, voor hoe
veel andersoortige schepselen dat niet eveneens
geldt? Hij denkt hierbij ook aan al die 'levende
Atomi en onzigtbaare dierties' die in de lucht
zweven, die wij inademen en die met ons voed
sel vermengd in het lichaam opgenomen worden.
Hij vertelt hoe hij, nadat hij wat hooi in een glas
water had gedaan en dit enkele dagen had laten
staan, een druppel van dit water onder een 'mi-
