144
DE ZEEUWSE NATUUli
van landbouw wordt. De boer houdt niet alleen
koeien, maar kweekt ook vogels en wordt voor
dat product betaald. De Stichting Agrarisch Na
tuurbeheer, die door cle boerenorganisaties is op
gericht, en het groeiend aantal milieucoöperaties
geven richting aan deze ontwikkeling.
Nog sterker manifesteert de productie van na
tuur door boeren zich in het al enkele jaren met
succes lopende programma 'Zonnestraal' op
Schouwen-Duiveland. De deelnemende boeren
zaaien tegen vergoeding een brede strook langs
de rand van hun akkers in met een rijkbloeiend
mengsel eenjarige planten. In de bloeiperiode
levert dit een fraai gezicht op en de Zonnestraal
route is dan ook al een toeristische attractie ge
worden. Eigenlijk is dit een vorm van natuur-
bouw die ver van de natuur af staat; het is niet
meer dan een vergrote bloementuin. De bloei
ende planten trekken echter insecten aan, muizen
voelen zich er thuis en daar komen weer roofvo
gels op af, zodat de natuur er toch voordeel van
ondervindt. Van Schouwen uit hebben deze
bloeiende akkerranden zich intussen over de hele
provincie verspreid.
Het blijkt dat veel boeren plezier krijgen in en
trots zijn op deze kant van het boerenbedrijf.
Steeds meer worden ze ook ingeschakeld bij het
beheer van de 'echte' natuurgebieden, bijvoor
beeld bij het inscharen van vee en het maaien
van dijkbermen. Ook gaan veel boeren over tot
het herstel of de aanleg van kleine traditionele
natuurlijke elementen op hun erven, zoals drink
putten, hoogstamboomgaarden en houtwallen,
uiteraard steeds weer tegen vergoeding. Vooral in
combinatie met een toeristisch nevenbedrijf
(boerderijcamping) levert dit een voor alle par
tijen aantrekkelijk resultaat op.
De laatstgenoemde activiteiten brengen ons bij
een andere instantie die zich een vaste en ge
waardeerde plaats in het Zeeuwse landschap
heeft verworven, de Stichting Landschapsbeheer
Zeeland. Deze bevordert de totstandkoming en
regelt het onderhoud van allerlei kleine land
schapselementen, die dikwijls ook natuurwaarde
hebben. Bekend is het onderhoud van knotbo-
men en de aanleg van drinkputten, maar ook ha
gen, houtrillen, hoogstamboomgaarden en erfbe-
plantingen worden beheerd en onderhouden.
Hiervoor wordt een beroep gedaan zowel op vrij
willigers als op boeren en loonwerkers. Het suc
cesvolle resultaat van dit werk is overal in de
provincie te aanschouwen.
Natuur voor mensen
De populariteit en daarmee het ledental van de
natuurbeschermingsorganisaties zijn de laatste ja
ren sterk gestegen. De organisaties zijn op het
gebied van de ledenwerving zeer actief met tele
visiereclame, de uitgave van fraaie tijdschriften en
gidsen en de organisatie van excursies en andere
activiteiten, ook voor kinderen. Het tijdschrift vat
de Stichting Het Zeeuwse Landschap verdient i
cl.it verband een eervolle vermelding. Ook Staats
bosbeheer, dat een verzelfstandigde overheids
dienst is geworden, is op dit gebied actief. De 01
ganisaties presenteren zich daarbij vooral al
aanbieder van recreatieve attracties in de vrije na
tuur. Natuur is leuk en spannend voor alle leeftij
den en men doet zijn uiterste best om klante
binnen te halen. 'Niet voor niets heeft Frans Ever
(de hoofddirecteur van Natuurmonumenten) zo'
vrolijke snor', verzuchtte onlangs een oude na
tuurbeschermer.
De oude doelstelling van bescherming van di
natuur heeft - zeker in de presentatie naar buiter
plaatsgemaakt voor het aanbieden van open
luchtrecreatie. Natuurgebieden worden dan ooi
steeds meer ingericht om grote hoeveelheden
mensen te kunnen ontvangen en bezighouden
Overal worden gemarkeerde en van voorlich
tingsborden voorziene paden aangelegd en voor
lichtingscentra en faciliteiten voor gehandicapten
en sporters (ruiterpaden, hengelsportplaatsen
crossfiets- en zelfs motorroutes) gerealiseerd
Daarbij zijn soms forse ingrepen nodig, zoals de
herinrichting van de buitenplaats Westhove en de
inrichting van een voorlichtingscentrum met wan
delroute in het Land van Saeftinghe. Natuurgebie
den herken je aan paaltjes met gele koppen.
Deze tendens vinden we ook terug in het over
heidsbeleid. De onlangs verschenen Nota natuur
bos en landschap in de 21' eeuw van het Ministe
rie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heef
niet voor niets mede als titel: Natuur voor men
sen, mensen voor natuur. In deze nota wordt de
hoofddoelstelling van het natuurbeleid als volg:
geformuleerd: 'Natuur moet aansluiten bij de
wensen van de mensen en moet goed bereikbaar,
toegankelijk en bruikbaar zijn.' Anderzijds moet
de natuur door mensen beschermd, beheerd, be
werkt en ontwikkeld worden.
Van het oorspronkelijke ideaal van de natuur
bescherming instandhouding van de natuurlijke
diversiteit van planten- en dierengemeenschap
pen - vinden we hier weinig meer terug. Natuui
wordt door mensen gemaakt ten behoeve van
mensen. Natuurbeheer is landbouw en levert een
product. In deze context is het ook duidelijk dat
de mens, en dus de politiek, bepaalt welke na
tuur geleverd gaat worden. Het beleid wordt dan
ook vertaald in een aantal beleidsdoelen. Hier
vinden we het behoud van de biodiversiteit toch
wreer terug. Een belangrijk beleidsdoel is namelijk
het soortenbeleid: men tracht een aantal zeld
zame of bedreigde soorten door passende be
heersmaatregelen te behouden en te beschermen.
Dit levert een zekere dualiteit in het beleid op.
Voor het grote publiek gaat de aandacht vooral
