(EMOGRAI'ISCHE ONTWIKKELING EN
149
2500
2000
1500
1000
500
-500
-1000
-1500
-2000
jaren
—♦—Binnenlands migratiesaldo gezinnen (0 -14 en 25 - 49 jaar)
Binnenlands migratiesaldo ouderen (50+)
- Binnenlands migratiesaldo jongeren (15 - 24 jaar)
Figuur 1. Binnenlands migratiesaldo per leeftijdscategorie (bron: Provincie Zeeland).
derzoek blijkt weliswaar dat veel leerlingen al re
kening houden met een verhuizing naar elders,
naar dat anderen bewust kiezen voor een mbo-
of hbo-opleiding, zodat zij Zeeland niet hoeven
te verlaten.
Opmerkelijk is dat in de loop van de jaren ne
gentig ook de groep van 25 tot 34 jaar een ver-
rekoverschot gaat vertonen. Het lijkt aannemelijk
dat onvoldoende aanbod van werk daar verant
woordelijk voor is. Vergeleken met andere pro
vincies is met name de zakelijke dienstverlening
ondervertegenwoordigd, terwijl juist in die sector
het aantal banen voor vrouwen in het algemeen
en hoger opgeleiden in het bijzonder in de jaren
negentig elders in Nederland groeide.
Figuur 1 laat ook zien dat in de jaren tachtig de
negatieve saldi van de leeftijdsgroep van de 'ge
zinnen' in de jaren negentig in een klein vesti
gingsoverschot veranderden. Dit positieve saldo
is vooral te danken aan het zogenaamde uit-
schuifproces uit de Randstad. Daarmee wordt be
doeld dat door de krapte op de woningmarkt een
substantiële stroom huishoudens de Randstad
verlaat om op enige afstand daarvan te gaan wo
nen. De delen van Zeeland die het dichtst bij de
zuidvleugel van de Randstad liggen, zoals Schou-
wen-Duiveland en Tholen en in mindere mate de
Bevelanden, hebben het meeste met dit proces te
maken. Er is kennelijk een groeiende groep die
het ervoor over heeft een aantal dagen per week
(met de auto) vanuit Zeeland naar het werk te
gaan.
Ten slotte is de toename van de vestiging van
de vijftigplussers erg in het oogspringend. Onder
zoek door Thissen heeft uitgewezen dat deze
groep zich vooral vestigt in gebieden als de kop
van Schouwen, recreatiecomplexen aan de kust
van Walcheren en rond het Veerse Meer.' Verder
zijn kernen als Veere en Nisse aantrekkelijk voor
deze groep, maar ook het Maisbaaigebied in Mid
delburg, de Boulevard in Vlissingen en het Goese
Meer bij Goes hebben voor deze leeftijdsgroep
een grote aantrekkingskracht. Dat deze groep be
halve naar de steden ook naar de landelijke de
len van Zeeland trekt, wordt toegeschreven aan
de ruimte voor zowel particuliere tuinen als
openbaar groen, maar ook aan de nabijheid van
de natuur en aan een zekere mate van exclusivi
teit. Deze instroom van ouderen, die ook wel
pensioenmigratie wordt genoemd, betreft voor
een deel retourmigratie van eerder vertrokken in
woners. Ook de bekendheid met Zeeland door
vakanties heeft voor een deel van de ouderen de
keuze voor een Zeeuwse locatie bepaald.
De demografische situatie op Tholen verdient
een aparte vermelding. In tegenstelling tot vorige
