160
rudolf schönberg
maakten de publicatie mogelijk. In hetzelfde jaar
verscheen, eveneens bij uitgeverij Ad. Donker te
Rotterdam, een Nederlandse uitgave getiteld
Schepen op rivier en zee. Hierin waren ook de af
beeldingen (en verwijzingen naar de catalogus
van Lebeer) opgenomen, voorzien van een inlei
ding door Geert Aaber waarin hij Schönbergs
werk als volgt omschreef: 'Zijn werk boeit en ver
heugt overal door de nobele, speelse ernst ervan,
door de eerlijkheid van deze beschouwingswijze
en door de drift waarmee de kunstenaar zich aan
de dingen overgaf.'27
Ook na zijn dood is werk van hem tentoonge
steld. Nog in december 1946 waren twee werken
met droge naald (een scheepswerf en de appel
boom van Hein Verlinde) op de expositie 'Un siè
cle de gravure Beige' in Parijs te zien.® In 1961
toonde het Nationaal Scheepvaartmuseum te Ant
werpen op de tentoonstelling 'Zeeland: schepen
en scheepvaart' twee etsen met hoogaarzen in
Arnemuiden en Tholen.29 Het Stedelijk Museum
Vlissingen had vorig jaar een schilderijtje van Jo
Verlinde in de tentoonstelling over Gerard Jacobs
en zijn 'Jacobsjes'. De tentoonstelling in het Mu
seum De Schotse Huizen te Veere, in de zomer
van 2001, was geheel aan Schönberg gewijd, met
ongeveer vijftig van zijn etsen, vier schilderijen
en vier aquarellen, onder de titel 'Een Brusselaar
terug in Veere' - een terecht eerbetoon.30
Met de verwerving van de etsen in 1998 door
het Genootschap zal menige publicatie over (ma
ritiem) Zeeland in de toekomst gesierd kunnen
worden met een afbeelding van Schönberg. Een
recent voorbeeld hiervan is de Genootschaps
agenda voor 2002, waarin twee etsen van Arne
muiden en Tholen het thema visserij illustreren.
Er zullen er nog vele volgen. Rudolf Schönberg
verdient het beslist om aan cle vergetelheid ont
rukt te blijven, als mens en als kunstenaar.
Noten
1. Zeeuws Archief (za), collectie kzgw, aanwinst
Zelandia Illustrata 1998/15, 1-33. Zie ook noot
26.
2. Algemeen Rijksarchief, Brussel, Burgerlijke
Stand gemeente Vorst, register van geboorten
1901. Zijn vader was Maurice Schönberg (gebo
ren 16-9-1870 te Groningen), zijn moeder Mar-
guérite Hélène Peiser (geboren 21-12-1868 te
Berlijn).
3. Tentoonstelling voorjaar 2000; tentoonstellings
tekst W. Weber, Gerard Jacobs en zijn Jacobsjes.
Zie ook P. van der Velde, 'A Palace of art in be
ing. De Kunstkring het Zuiden, een Impressie'.
Zeeuws Tijdschrift 40/3 (1990) 97-104, t.g.v. ten
toonstelling zomer 1990 in Stedelijk Museum Vlis
singen.
4. Rijksbureau voor Kunsthistorische Documenta
tie (rkd), Den Haag, archief De Grafische (on
geïnventariseerd), correspondentie 1.930, 1931,
1935, 1936; jaarverslag over 1935; kasboek
1930-1936. De stemming in 1931 was drie voor
en vier tegen. Als zijn referenties gaf hij de in
Veere wonende schilders Johannes ten Klooster
en Karei van Veen op, die ook beide lid waren.
In 1936 betaalde hij de jaarlijkse contributie van
10 (door koersverlies in zijn geval 9,95) en
stelde hij ook zijn ets 'West Mersey' ter beschik
king van de kas van de vereniging in verband
met de viering van het 25-jarig bestaan van De
Grafische. Met dank aan Marcia Zaaijer.
5. Dienst voor de Oorlogsslachtoffers, Brussel,
statuutsdossier R. Schönberg. Hij ligt begraven in
graf nr. 307, samen met 352 lotgenoten. Op 26
maart 1953 werd hij officieel erkend als politiek
gevangene, zijn vrouw op 28 februari 1949- In
1948 hertrouwde zij met de Let Yevgenijs
Heimans. Kopieën betreffende Schönbergs oor
logsverleden bevinden zich in het Zeeuws Docu
mentatiecentrum, Zeeuwse Bibliotheek (zb), per
sonendossier R. Schönberg. Met dank aan Sophie
Vandepontseele, Henri Heimans en Joost J. Bak
ker.
6. Laatste Nieuws 21-1-1950, hierin tevens een
foto van Schönberg uit de catalogus van L. Le
beer (1949); knipsel aanwezig in rkd, afd. Pers-
documentatie, dossier R. Schönberg. Zie ook no
ten 12 en 16.
7. Encyclopedie van Zeeland. Deel tti. Middelburg
1982, 41-42.
8. H. Luns, Holland schildert. Amsterdam 1941,
432 (Schönberg wordt wel genoemd, maar er zijn
dan geen verdere gegevens van hem bekend);
S.J. Mak van Waay, Lexicon van Nederlandsche
schilders en beeldhouwers, 1870—1940. Amster
dam 1944, 105; P.A. Scheen, Lexicon van Neder
landse beeldende kunstenaars, 1750-1950. Deel
2. Den Haag 1970, 315; J. van Beylen e.a. (red.),
Maritieme Encyclopedie. Deel 6. Bussum/Antwer-
pen 1972, 156; A. en I.D. Tommelein, Diction-
naire biographique illustré des artistes en Belgi-
que depuis 1830. Brussel 1995, 344; P. Pirion, De
Belgische beeldende kunstenaars uit de 19de en
20ste eeuw. Deel 2. Brussel 1999, 1193; E. Béné-
zit, Dictionnaire critique en documentaire des
paintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs.
Deel 12. Parijs 1999, 506; P.M.J.E. Jacobs, Beel
dend Benelux. Biografisch handboek, beeldende
kunstenaars in België, Nederland en Luxemburg
geboren na (ongeveer) 1600. Deel Pr-Ti. Tilburg
2000, 324.
9. P. Koomen, 'Onze prentkunst'. In: A. Bosman
(red.), Jaarboek der Nederlandse kunst. Deel 1.
Leiden 1947, 101-102.
10. Het huwelijk tussen Schönberg en Maria
Goethals vond plaats op 27 maart 1937 te Koe-
kelberg. Op 15 maart 1937 lieten zij hun huwe
lijkse voorwaarden vastleggen in een notariële
