124
I-IET ZEEUWS EIGENE
Ail). 2. De benamingen van deze ANWB-fietsroutes illustre
ren op fraaie wijze uit welke beelden de Zeeuwse identi
teit veelal wordt opgebouwd. Ze verwijzen naar agrarisch
landschap en water. Coll. Zeeuws Documentatiecentrum.
Landschap oppert het idee een Zeeuws Museum
voor Landschapsgeschiedenis op te richten, om
dat het Zeeuwse landschap, ontstaan door de
voortdurende strijd van de mens tegen het water,
uniek is in de wereld.6
Producten die in en nabij de Zeeuwse wateren
groeien, beleven een opmars: zeekraal en lams
oor, vis, schaal- en schelpdieren. Nieuwe streek
producten onder welluidende namen als
Zeeuwse Vlegel, Zeeuwse Witte (bier) en Crème
de Cassis de Zélande zien het licht. De ontwikke
ling daarvan wordt niet ingegeven door motieven
ter promotie van Zeeland. Het Zeeuwse-Vlegel
project ontstond uit onvrede met de effecten die
de landbouw ondervond van de naoorlogse mo
dernisering, waaronder de belasting van het mi
lieu en de groeiende afstand tussen producent en
consument.7 En bij de in 1989 opgerichte Stich
ting Mariene Cultures Oosterschelde, die zich
richt op de teelt en afzet van schorgewassen, is
het woord Zeeuws of Zeeland niet in de doelstel
ling terug te vinden. Dat Vlegelbroden en lams
oren vervolgens dankbaar geïncorporeerd wor
den in het Zeeuws eigene als producten van
Zeeuwse bodem, is een ander verhaal. Zo kan
ook het drankje Crème de Cassis de Zélande
worden ingezet: 'Stel je voor dat je in een glossy
tijdschrift als de Cosmopolitan een advertentie
zou zien met een grote foto die een frivool
drankje als kir aanprijst in relatie tot de zware
Zeeuwse klei!' Commissaris der Koningin Van
Gelder likkebaardt bij de gedachte aan zulke
Zeelandpromotie."
Op een of andere manier veiwijzen al deze ac
tiviteiten naar Zeeland. Niet zozeer naar Zeeland
als provincie in staatkundige zin, of als geogra
fisch territorium, maar naar een Zeeland als cultu
reel construct. Hoe Zeeland er in dat construct
uitziet, is telkens weer anders. De verschillende
sectoren in de Zeeuwse samenleving gebruiken
andere beelden. Soms overlappen ze elkaar ten
dele, soms staan ze helemaal los van elkaar. Maar
één ding hebben ze gemeen. Ze menen het
Zeeuws eigene weer te geven. Om te laten zien
dat het gevoel van eigenheid zich op zeer uiteen
lopende wijze kan uiten, belicht ik in het onder
staande cle beelden over Zeeland die in een aan
tal maatschappelijke sectoren leven.
Zon, zee en strand; of hoe Zeeland te heieven
De in de afgelopen decennia sterk toegenomen
vrijetijd is een van de belangrijkste maatschappe
lijke terreinen waarop identiteiten worden vorm
gegeven. Een van de belangrijkste 'beelddragers'
van Zeeland is dan ook de toeristische sector,
vooral de Provinciale vw, later het Bureau voor
Toerisme Zeeland, dat promotie voor Zeeland als
vakantieland voert. De gidsen voor vakantie en
vrije tijd, die deze organisatie samenstelt, ademen
in het begin en midden van de jaren negentig
vooral een informatieve sfeer. Natuurlijk, Engel
Reinhoudt verhaalt over de bolus, het is pas zo
mer met mosselen en foto's van klederdrachten
en ringrijden ontbreken ook al niet. Maar gege
vens over geografie, bevolking, landbouw, visse
rij, industrie, infrastructuur, recreatie en toerisme
praten de toerist zakelijk bij over de provincie.
Veel aandacht is er voor de strijd tegen het water.
Dijken ('Wat is er Zeeuwser dan een dijk?'9), dam
men en de zee, de watersnoodramp, het Delta
plan, de stormvloedkering, dat hoort bij Zeeland,
evenals gehuchten, dorpen en mooie oude ste
den, met prachtige monumentale gebouwen.
Vanaf het midden van de jaren negentig poogt
men in de gidsen meer sfeer te scheppen. Zee
land is boeiend en gastvrij en behoort tot de zon
nigste provincies van ons land. Ook de combina
tie van zee en land wordt meer uitgespeeld. Het
water is en blijft dichtbij: vanuit elk punt in Zee
land ben je binnen een kwartier aan de water
kant. Van de vroege nevel boven de zee tot aan
de laatste zonnegloed op het zand is 'Zomer in
Zeeland' het heerlijkste wat er bestaat. En, niet
verwonderlijk in een gebied met zoveel water,
Zeeland is de provincie bij uitstek waar vis-,
schaal- en schelpdieren op de menukaart prijken.
Zon, zee en strand, het imago van Zeeland dat
in de toeristische sector wordt ontwikkeld en uit-
