als kreken, welen en inlagen. Ook buitendijks
worden ze soms massaal aangetroffen.
Een andere soort die in Zeeland veel is te vinden,
is Sargus cuprarius, een fraaie, koperachtig
glanzende soort met een langgerekt achterlijf
en een opvallende zwarte vleugelvlek.
De larven leven in de strooisellaag van bossen
en struwelen, wat zeker geen bij uitstek
Zeeuws biotoop lijkt. Toch komt deze soort in
Zeeland veel voor, terwijl zij elders in Nederland
vrijwel uitgestorven is.
Er is ook een groep wapenvliegen waarvan de
verspreiding in Zuid-Nederland zijn noordgrens
bereikt. Deze soorten worden behalve in
Zuid-Limburg ook in Zeeland aangetroffen.
Het gaat om de soorten Chorisops nagatomi,
Oxycera rara en Oxycera morisii. Waarschijnlijk
kan hetzelfde gezegd worden over de grote,
fraai donkerbruin gekleurde Stratiomys
longicornis, waarvan relatief veel Zeeuwse
vindplaatsen bekend zijn.
Roofvliegen (Asilidae) en
blaaskopvliegen (Conopidae)
Uit Zeeland zijn dertien soorten roofvliegen
bekend, ongeveer een derde van de Nederlandse
soorten. Veel roofvliegen zijn bewoners van bos
en heide op zandgrond. Een deel van de Zeeuwse
soorten is mede daardoor beperkt tot het
zuidelijke deel van (Oost-)Zeeuws-Vlaanderen.
Roofvliegen zijn jagers die hun vliegende prooi
tijdens de vlucht bemachtigen. Ze behoren tot de
grootste en fraaiste vliegen van onze fauna.
In Zeeland is het aantal voorkomende soorten
relatief klein. In de polders komen geen echt
karakteristieke soorten voor. Wel zijn er twee
soorten typerend voor de duinen, te weten
Dysmachus trigonus en Philonicus albiceps.
Beide soorten zijn in de Zeeuwse duingebieden
rijkelijk vertegenwoordigd, ook in kleine
duincomplexen als de Banjaard en de Kaloot.
Qua uiterlijk en gedrag doen blaaskopvliegen voor
de argeloze wandelaar eerder aan wespen
dan aan vliegen denken. Toch bezitten ze maar
één paar vleugels, wat kenmerkend is voor
vliegen. Blaaskopvliegen parasiteren in de nesten
van hommels, wespen en bijen. Er zijn soorten
die in de nesten doordringen om daar hun
eitjes te leggen, maar er zijn ook soorten die hun
ei op de gastheer leggen door deze tijdens de
vlucht te enteren.
Ongeveer de helft van de Nederlandse blaaskop
vliegen komt in Zeeland voor. Er zijn geen
soorten die opvallend veel aangetroffen worden.
De rijkste gebieden voor deze groep vormen -
net als voor de roofvliegen - de duinen en de
zandgronden in de Zeeuws-Vlaamse grensstreek.
Dazen (Tabanidae)
Dazen, in dialect brimsten, steekvliegen of
paardenvliegen genoemd, zijn berucht om hun
pijnlijke beet, die vaak een enorme zwelling
veroorzaakt. Veel dazensoorten vallen vast
houdend mensen aan. Het gaat hierbij overigens
niet om agressie, maar net als bijvoorbeeld bij
muggen, om het aftappen van bloed, dat zij
niet nodig hebben voor hun eigen energiehuis
houding, maar uitsluitend voor de voortplanting.
Het zijn dan ook alleen de dazenvrouwtjes
die steken.
Figuur 2.
Alle illustraties Adri Karman; copyright Het Zeeuwse
Landschap. De Kweldergifoogdaas komt in Nederland
uitsluitend voor op de Zeeuwse schorren.
Zeeland is een dazenprovincie bij uitstek. Naast een
aantal bekende, algemeen verbreide dazen,
als de gewone regendaas (Haematopota pluvialis),
de goudoogdaas (Chrysops relictus) en de grijze
runderdaas (Tabanus autumnalis), komt een
aantal zeldzame, op zoute gebieden
gespecialiseerde soorten voor. Beperkt tot
schorrencomplexen en hun directe omgeving
is de kweldergifoogdaas (Atylotus latistriatus),
Vliegen in soorten en maten
27
