Vliegen in soorten en maten. Het voorkomen van een aantal vliegenfamilies (Diptera p.p.) in Zeeland, met bijzondere aandacht voor specifiek 'Zeeuwse' soorten Chiel Jacobusse is verbonden aan Stichting Het Zeeuwse Landschap als Hoofd Externe Betrekkingen. Daarnaast enthousiast amateur-bioloog en publicist over de Zeeuwse natuur. Over het voorkomen van planten en dieren in Zeeland is waarschijnlijk meer informatie beschikbaar dan ooit tevoren. De afgelopen eeuw hebben regionale natuurbeschermings verenigingen een enorme hoeveelheid lokale gebiedsinventarisaties uitgevoerd. Bovendien heeft de provincie Zeeland in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw provinciedekkende inventarisaties van vogels en hogere planten verricht. Ging het bij inventarisaties door amateurs aanvankelijk uitsluitend om goed toegankelijke groepen, de laatste decennia zijn er door (amateur-) biologen ook veel gegevens verzameld over minder gemakkelijk te bestuderen soortengroe- pen als paddestoelen, mossen, nachtvlinders, libellen, amfibieën en kleine zoogdieren. Tevens hebben enkele vooraanstaande amateur entomologen zich in Zeeland beziggehouden met onderzoek naar kevers, zodat ook over deze omvangrijke insectenorde redelijk veel gegevens uit onze omgeving bekend zijn. Twee omvangrijke insectenorden zijn echter sterk onderbelicht gebleven. Het zijn de twee- vleugeligen of Diptera en de vliesvleugeligen of Hymenoptera. Voor delen van beide orden - onder meer de zweefvliegen, bijen en graafwespen - lopen momenteel landelijke inventarisatieprojecten, waarbij de voorlopige verspreidingskaartjes vaak grote witte vlekken in Zeeland vertonen. Onderzoek toont aan deze provincie niettemin voor een aantal soorten van deze families, maar niet voor alle, van eminent belang is. Zo is Zeeland voor dazen een leefgebied bij uitstek, maar is de familie van de roofvliegen in onze provincie maar magertjes vertegenwoordigd. Dit artikel gaat met name in op het voorkomen van verschillende vliegensoorten en -families in Zeeland. In een vervolgartikel zal ook de situatie van de bijen en wespen worden besproken, waaronder een soort die buiten Zeeland nergens op de wereld (meer) voorkomt. Daarbij zal tevens een karakteristiek worden gegeven van de vliegen-, bijen- en wespen fauna in de provincie Zeeland in vergelijking met die in de rest van Nederland. Het grote gebrek aan gegevens, maar zeker ook het besef dat juist dergelijke grote insectenorden een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit en daarmee aan de kwaliteit van de levensgemeenschap, vormden voor Het Zeeuwse Landschap aanleiding om vanaf 1998 een inventarisatieproject voor deze orden op te zetten. Aanvankelijk vonden er slechts in enkele gebieden inventarisaties plaats, maar vanaf 2000 zijn reservaten verspreid over de hele provincie onderzocht. Daarin zijn niet alle families betrokken, daar er van beide orden samen in Nederland zo'n 10.000 soorten voorkomen. Het onderzoek naar de verspreiding in Zeeland spitst zich vooral toe op de soorten waarvoor redelijk toegankelijke determinatie literatuur beschikbaar is. Dit criterium is niet willekeurig. Juist van de vertegenwoordigers van de meer bekende groepen zijn gegevens bekend over de verspreiding, de biologie en hun ecologie. Dat maakt het ook gemakkelijker om voor bijzondere soorten speciale beschermingsmaat regelen te nemen. Bovendien kunnen zij een belangrijke rol spelen bij de beoordeling van de ecologische kwaliteiten en potenties van een gebied. In tabel 1 wordt weergegeven welke groepen vliegen zijn bestudeerd en hoeveel soorten uit een familie in Nederland bekend zijn. Voorts zijn gegevens opgenomen over het aantal soorten dat er voor de aanvang van het project in Zeeland bekend was, en over de hoeveelheid soorten die is waargenomen gedurende de periode 1997-2001. Naast de vertegenwoordigers van de in de tabel genoemde families zijn ook veel gegevens verzameld over de volgende families: de viltvliegen (Therevidae), de snavelvliegen (Rhagionidae), de slakkendodende vliegen (Sciomyzidae) en de sluipvliegen (Tachinidae). Er zijn echter niet voldoende gegevens bijeengebracht om een (voorlopige) totaallijst te kunnen opstellen. Dat geldt in nog sterkere mate voor groepen waarvan slechts incidentele waarnemingen zijn verzameld, zoals de echte vliegen (Muscidae), de wolzwevers (Bombylidae), de bromvliegen (Calliphoridae), de dambord- 24 Vliegen in soorten en maten

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2002 | | pagina 25